scholarly journals DEMOCRACIA AGONÍSTICA POR OPOSIÇÃO AO NARCISISMO POLÍTICO: CONTRA O ÓDIO COMO FORMA DE FAZER POLÍTICA

2022 ◽  
Vol 20 (33) ◽  
pp. 83
Author(s):  
José Ricardo Cunha
Keyword(s):  

Objetivo: O presente artigo tem como objetivos: 1) apontar como o egocentrismo e o egoísmo constituem uma cultura de fundo que inviabiliza a política democrática e, no limite, corroboram o ódio como forma de fazer política; e 2) indicar a democracia agonística, como proposta por Chantal Mouffe, a partir de um debate com Carl Schmitt, como uma forma de fazer política mais consentânea com o pluralismo e, portanto, com o assentimento da alteridade como constitutiva do próprio fazer político.Metodologia: Para alcançar os objetivos propostos, o artigo apoia-se no método hipotético-dedutivo, mediante a pesquisa bibliográfica em textos que tratam sobre o tema.Resultados:Individualidade e pluralismo são características centrais do mundo moderno. Contudo, a afirmação excessiva da individualidade produziu situações em que se busca suplantar o pluralismo em nome do sectarismo. Uma cultura de fundo de reforço do ego parece descambar em muitos momentos para um forte egocentrismo e um individualismo brutal. No aspecto político, isso institui práticas alérgicas à alteridade que chegam a suplantar o próprio compromisso com a democracia, abrindo espaço para o ódio como forma de fazer política. Em oposição a essa perspectiva, o artigo indica o modelo agonístico de democracia, conforme sustentado por Chantal Mouffe. Em diálogo com Carl Schmitt, Mouffe defende que a política democrática é um campo de inevitável conflito, todavia esse conflito não deve se dar na forma de um antagonismo onde aquele que pensa diferente seja tomado como um inimigo a ser destruído. No lugar do antagonismo, propõe o agonismo, que significa um permanente embate democrático, porém em condições nas quais o outro não seja visto como inimigo, mas sim como adversário.

Author(s):  
Chantal Mouffe ◽  
Julio De Zan ◽  
Alicia Pascual
Keyword(s):  

¿Por qué leer a Cari Schmitt en la actualidad? ¿Mantiene todavía su concepción de la política centrada en la distinción amigo-enemigo alguna pertinencia en nuestra era ‘pos-política’? ¿Tienen los demócratas liberales algo que aprender de su crítica del liberalismo? ¿Continúa siendo relevante su teoría de la soberanía en un mundo globalizado? Estas son algunas de las cuestiones que Chantal Mouffe plantea en este artículo. La autora considera que los pensadores políticos deben estar dispuestos a comprometerse en la discusión con aquellos que han desafiado los dogmas fundamentales del liberalismo para poder proponer una concepción de la sociedad democrático-liberal que sea capaz de conseguir el apoyo activo de sus ciudadanos. Esto significa enfrentarse con algunas cuestiones perturbadoras, que generalmente son eludidas, tanto por los liberales como por los demócratas. La intención de este artículo es contribuir a tal proyecto investigando la crítica de Carl Schmitt a la democracia liberal. Para poner sobre el tapete la pertinencia y actualidad de los cuestionamientos de Schmitt, el desarrollo del tema se organiza alrededor de dos tópicos que son considerados como centrales en la teoría política: las fronteras de la ciudadanía y la naturaleza del consenso democrático liberal.


2009 ◽  
pp. 89-132
Author(s):  
Damiano Palano

- This essay concerns the reflection of Chantal Mouffe about the "politica" and the transformation of contemporary political systems. The paper reconstructs the main features of Mouffe's reflection, with special regard to the influence of Carl Schmitt and the concept of "agonistic democracy". For Mouffe, the friend/enemy opposition is the (not eliminable) hearth of the "politica", but this opposition is not the only form of antagonism. From Mouffe's point of view, "agoism" is a different mode of manifestation of antagonism, which involves a relation not between enemies but between "adversares", "friendly enemies" friends because they share a common symbolic space but also enemies because they want to organize this common symbolic space in a different way. The "postpolitica" age removes the enemy (even the "friendly enemy") from the symbolic space of western democracy, and enemy is represented as hostis generis humani. For this paper, Mouffe's perspective offers an important contribution to contemporary political debate, but the study shows a danger in her interpretation of Schmitt's political theory. For the German thinker, the amicus/hostis opposition is rooted in a spatial conception of the "politica", but Mouffe fails to consider this crucial aspect of Schmitt's reflection, with consequences on the image of the "postpoliticalage". In fact, without a spatial ground and without attention to the contemporary "spatial revoluton", she achieves a form of theoretical "voluntarsm" and moves toward a moralistic vision of the moralization of politics.


2015 ◽  
pp. 1
Author(s):  
Nicolás Fraile ◽  
Gonzalo Ricci Cernadas
Keyword(s):  

<p>El presente artículo restituye la obra de Chantal Mouffe dando cuenta del estrecho lazo que la vincula al paradigma moderno. La democracia agonal, propugnada por la pensadora belga, se comprende cabalmente sólo en el marco de esta perspectiva, como una crítica a los supuestos epistemológicos que están a la base de la reflexión política liberal y, a la vez, una rehabilitación de sus ideales de libertad e igualdad. Este doble movimiento es realizado a través de la recuperación de Carl Schmitt, quien funciona como insumo crítico y como horizonte a superar, en virtud de sus derivas antidemocráticas. El artículo da cuenta de este diálogo, a través de la restitución de la obra del jurista alemán, en vistas a ganar claridad conceptual a propósito de los límites y las posibilidades de la agonística. </p>


Andamios ◽  
2014 ◽  
Vol 11 (24) ◽  
pp. 83
Author(s):  
Horacio Luján Martínez ◽  
Rita De Cássia Lins e Silva
Keyword(s):  

Este artículo pretende analizar la iniciativa teórica de Chantal Mouffe de resignificar “lo político” frente a la racionalidad política consensual sostenida por la tradición liberal.  Tal perspectiva debe encarar el desafío de una readecuación democrática consolidada por y para el pluralismo de identidades políticas. Para este fin, se trae a escena el conocido binomio amigo/enemigo de Carl Schmitt para considerar su transformación en otro binomio: nosotros/ellos, en el marco del objetivo de pasar del antagonismo al agonismo. Serán consideradas sus consecuencias en contraste con un escenario marcado por la creciente moralización de los discursos políticos. Moralización que no hace más que ocultar la falta de debates políticos profundos ante manifestaciones populares que realizan diferentes demandas democráticas.


Author(s):  
Matthew G. Specter

Since the mid-1980s, the Western Left has split on how to evaluate the political and constitutional theory of Carl Schmitt. The analysis traces and historicizes a movement from aversion to appropriation of Schmitt’s writings in contemporary political theory. In the first half of the chapter Habermas is presented as developing his own positions in part through deep engagements with Schmitt’s thought. In the second half of the chapter, three contemporary political philosophers who are grouped under the label “left-Schmittian” are profiled. Contemporary left-Schmittians try to circumvent the Schmitt compromised by the “Third Reich,” but sometimes by diluting him beyond recognition. Close readings of Gopal Balakrishnan, Andreas Kalyvas, and Chantal Mouffe support the argument that contemporary left-Schmittians create a theory of domestic and international politics that are either normatively or institutionally deficient.


2018 ◽  
Vol 7 (1) ◽  
pp. 13-20
Author(s):  
Daniel Arturo Palma Álvarez

ABSTRACTThis paper analyses how dehumanisation presents itself in armed conflicts and tries to demonstrate that, in most cases, the ‘discursive’ and the ‘violent’ coexist so the ‘other’ is a blurred construction that changes according to the context. As a consequence, a clear division between ‘enemy’ and ‘adversary’ cannot be established, so it has to be accepted that this relationship is much more complex. For this analysis, the history of the Colombian armed conflict is revised from the mid-twentieth century, using Chantal Mouffe and Ernesto Laclau’s post-structuralist discourse theory, and Carl Schmitt’s concept of the ‘political’.RESUMENEste documento analiza cómo se presenta la deshumanización en los conflictos armados e intenta demostrar que, en la mayoría de los casos, lo ‘discursivo’ y lo ‘violento’ coexisten de modo que el ‘otro’ es una construcción difusa que cambia según el contexto. Como consecuencia, no puede establecerse una división clara entre ‘enemigo’ y ‘adversario’, por lo que debe aceptarse que dicha relación es mucho más compleja. Para esto, se revisa la historia del conflicto armado colombiano desde mediados del siglo XX, usando la teoría posestructuralista del discurso de Chantal Mouffe y Ernesto Laclau, y el concepto de lo ‘político’ de Carl Schmitt.


2020 ◽  
Author(s):  
Άγγελος Γουνόπουλος

Σκοπός της διδακτορικής διατριβής είναι η διαπραγμάτευση της πολιτικής διάστασης του χριστιανικού θεολογικού ρεύματος και κοινωνικού κινήματος της λατινοαμερικάνικης «Θεολογίας της Απελευθέρωσης», μέσα από τη συνδρομή της ιστορικής, κοινωνιολογικής, ανθρωπολογικής και θεολογικής της κατανόησης, ως ενός θεμελιώδους παραδείγματος «Πολιτικής Θεολογίας». Η διατριβή χωρίζεται σε πέντε μέρη, ενώ συνοδεύεται από την «εισαγωγή», τα «συμπεράσματα» και δύο «παραρτήματα». Το πρώτο μέρος παρουσιάζει την άμεση ιστορική πλαισίωση της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, εκκινώντας από τις μορφές που η κοινωνική διδασκαλία της Καθολικής Εκκλησίας πήρε με τις «Καθολικές Δράσεις». Στη συνέχεια προσεγγίζεται η καθοριστική σημασία της Β΄ Βατικανής Συνόδου και των Εκκλησιαστικών Κοινοτήτων Βάσης στη γέννηση του υπό μελέτη φαινομένου. Περεταίρω, παρουσιάζονται οι βασικοί σταθμοί της ανάπτυξης της Θεολογίας της Απελευθέρωσης με επίκεντρο τη Β΄ και της Γ΄ Σύνοδο των λατινοαμερικάνικων Εκκλησιών στο Μεντεγίν το 1968 και στην Πουέμπλα το 1978, όπως και η εξέλιξή της με τη συνάντησή της με άλλες απελευθερωτικές θεολογίες (φεμινιστική, μαύρη, ασιατική, κ.α.). Τέλος, ανιχνεύονται οι ιστορικές μεταβολές της Θεολογίας της Απελευθέρωσης μέχρι σήμερα. Το δεύτερο μέρος αναπτύσσει την θεολογική ταυτότητα της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, με έμφαση στο «πρωτείο της πίστης», στην απελευθέρωση από τη «δομική αμαρτία», στην ελεύθερη επιλογή της προτεραιότητας των φτωχών, στη σχέση της απελευθερωτικής θεολογίας και της χριστιανικής πράξης. Μέσα από τα κείμενα των σημαντικότερων εκπροσώπων του εν λόγω θεολογικού ρεύματος προσεγγίζονται οι θεολογικές και πολιτικές έννοιες της «Θεολογίας της Απελευθέρωσης», όπως και η σχέση της με την ιστορία και την πρακτική πολιτική ζωή. Στο τρίτο μέρος προσεγγίζεται η σχέση της Θεολογίας της Απελευθέρωσης με τον λατινοαμερικάνικο πολιτισμό, ανιχνεύοντας παράλληλα τη σύνδεσή της με την εκκοσμίκευση. Στο τέταρτο μέρος ερευνάται η σχέση της Θεολογίας της Απελευθέρωσης και της πολιτικής μέσα από την αποσαφήνιση των εναλλακτικών δυνατοτήτων στη σχέση θεολογίας, Εκκλησίας, θρησκείας με την δημόσια, κοινωνική και πολιτική σφαίρα, με βάση τις εννοιολογήσεις των Παναγιώτη Κονδύλη, Ernesto Laclau, Chantal Mouffe και Carl Schmitt. Σε αυτό το πλαίσιο διερευνάται η σχέση της Θεολογίας της Απελευθέρωσης και του μαρξισμού ως συνέπεια της «Εκκλησίας των Φτωχών», όπως άλλωστε και η σχέση της θεολογίας και της εκκλησιαστικής πρακτικής με την πολιτική βία και την επανάσταση. Τέλος, ερευνάται η σχέση της Θεολογίας της Απελευθέρωσης και του «πολιτικού λαϊκισμού» με έμφαση στο λατινοαμερικάνικο παράδειγμα, μέσα στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής συζήτησης για το εν λόγω πολιτικό φαινόμενο, η οποία και αναπτύσσεται στο Παράρτημα Β. Στο πέμπτο μέρος αναπτύσσονται ορισμένες κριτικές αποτιμήσεις, και ειδικότερα η κριτική του Βατικανού στα θεολογικά πολιτικά κριτήρια της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, όπως άλλωστε και οι κριτικές προσεγγίσεις για τη σχέση του κινήματος της Θεολογίας της Απελευθέρωσης με το κράτος, την κοινωνία των πολιτών και την πολιτική που μπορεί να ανιχνευθεί στα Ευαγγέλια. Τέλος, στο Παράρτημα Α προσεγγίζονται οι ιστορικές εξελίξεις που διαμόρφωσαν την πραγματικότητα της Λατινικής Αμερικής από την κατάκτηση μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα, προετοιμάζοντας τη Θεολογία της Απελευθέρωσης στη «μακρά διάρκεια», όπως το έργο των χριστιανικών ταγμάτων και της Καθολικής Εκκλησίας, ή το φαινόμενο της Πατρωνίας και του χριστιανικού πολιτισμού (Christendom).


Author(s):  
Camila Batista ◽  
Thiago Ehrenfried Nogueira

O objetivo deste ensaio é investigar a influência da teoria da diferença ontológica de Martin Heidegger para o desenvolvimento da filosofia política de Ernesto Laclau (1935-2014) e Chantal Mouffe. A partir do comparativo Schmitt-Heidegger será possível estabelecer uma linha de pensamento que caracteriza a formação política baseada na diferença ontológica heideggeriana e, com isso, estabelecer semelhanças e dessemelhanças no que tange ao desenvolvimento da teoria do discurso, de acordo com o terreno das práticas articulatórias, em acordo com o projeto de Laclau e Mouffe. A utilização de Carl Schmitt no artigo corresponde a uma troca de cartas entre Heidegger e Schmitt, apontada por Sá (2015), na qual é possível notar uma influência mútua especialmente na teoria política de Heidegger. Do mesmo modo, apontaremos como as obras separadas de Chantal Mouffe e Ernesto Laclau se aproximam ou se distanciam do jurista alemão, dada a importância do desenvolvimento de seu conceito de “político”.


Sign in / Sign up

Export Citation Format

Share Document