Vilnius archipelago: Performative walks around this performative cityThe present study deals with the performative memory of a city, namely modern Vilnius, the capital of the Republic of Lithuania. The difficult past of Vilnius that is shared by other eastern and central European cities and is marked by the bitter legacy of the “city of changed blood” (Pl. “miasto o wymienionej krwi”, a notion introduced by M. Lewicka) has been subjected to a number of changes effected by modernity and dynamic Europeanization at the turn of the twentieth and twenty-first centuries. The confrontation between the past and modernity has resulted in serious social and national problems (e.g. Polish–Lithuanian relations) dating to the early as well as the most recent history of Lithuania and its capital. Having experienced various totalitarian regimes, Vilnius is an interesting example of the redefining of the memory of the space of a city at a time of a changing political system; it is also an example of the establishing of a hierarchy of new values and symbols. Vilnius is also a cultural hybrid resulting from long-lasting transgressions. However, a comprehensive account of its history still remains utopian. Drawing on the #skaitomevilniu (‘We read Vilnius’) project that was carried out in Vilnius in 2016–2017 and which adopted a performative perspective, the author of the present study attempts to describe a city that is constantly becoming. Archipelag Wilno. O performatywnym chodzeniu po performatywnym mieścieNiniejszy artykuł został poświęcony problematyce performatywnej pamięci miasta na przykładzie współczesnego Wilna, stolicy Republiki Litewskiej. Skomplikowana, choć tak charakterystyczna dla miast Europy Środkowo-Wschodniej, przeszłość Wilna, naznaczona bolesnym dziedzictwem „miasta o wymienionej krwi” (pojęcie M. Lewickiej), zderzyła się na przełomie XX i XXI wieku z pełną zmian nowoczesnością i pośpieszną europeizacją. Ta konfrontacja stała się źródłem poważnych problemów społecznych i narodowych (w tym relacji polsko-litewskich), których korzenie sięgają zarówno najodleglejszych, jak i nowszych dziejów Litwy i jej stolicy. Wilno jako miasto silnie nacechowane doświadczeniem totalitaryzmów jest ciekawym przykładem ilustrującym proces redefiniowania pamięci przestrzeni miasta w okresie transformacji ustrojowej oraz ustanawiania nowej hierarchii wartości i symboli. Jest także kulturową hybrydą będącą efektem wielowiekowych transgresji, której całościowy opis pozostaje ciągle badawczą utopią. Autorka artykułu podejmuje próbę opisu miasta, które „ciągle się staje”, na przykładzie realizowanego w Wilnie w latach 2016–2017 projektu #skaitomevilniu (pol. Czytamy Wilno) z zastosowaniem perspektywy performatywnej.
Analysis of the life insurance market in the Republic of Macedonia