Una Tarea Peculiar

Este artículo discute lo que llamo “práctica de la cuerda”, la cual está basada en una tarea de un performance en el cual una cuerda es integrada con el movimiento. Ésta fue presentada por primera vez en mi coreografía del año 2010 titulada Vielfalt. Se trata de una novedosa actividad de movimiento basado en una cuerda que ofrece nuevas posibilidades de acción, organización, dinámica relacional, así como oportunidades para usar lo que Eugene Gendlin llama “sentir sentido” (sentido sentido) para generar afecto y nuevas trayectorias para el performance y el movimiento. Relacionarse con la cuerda deviene una vía para que performers tengan una experiencia corporal de lo aún no conocido. Sentir sentido (sentido sentido) sirve como un umbral en el cual un conocimiento corporal pueda ser percibido, encarnado y articulado. El proceso de trabajar con la cuerda a través del sentir sentido (felt sense) – este fue un tema central de Vielfalt – permite a los artistas experimentar e incorporar el cambio.

Psicoterapia Experiencial Orientada al Focusing: una visión general

La psicoterapia experiencial y el focusing fue desarrollada por Eugene Gendlin en Estados Unidos, mientras era parte del equipo de investigación de Carl Rogers. La psicoterapia experiencial es un desarrollo del enfoque centrado en la persona que surge de la investigación en psicoterapia, observando a personas cuyos procesos fueron exitosos. En estas investigaciones, se observó que las personas con mayores avances en sus terapias tenían cierta particularidad en cómo expresaban sus vivencias. Esto se manifestaba en que hablaban con un lenguaje tentativo, más lento y chequeaban con algo interno lo que iban expresando. Gendlin desarrolla una filosofía, una teoría experiencial y el focusing como herramienta aplicada a la psicoterapia. En la presente revisión teórica se realizará una descripción de los fundamentos básicos de la psicoterapia experiencial orientada al focusing, sus influencias, el focusing como método y técnica, y sus aplicaciones.

Tentative Sprechakte

This paper introduces speech acts that I denote as tentative, which means they do not make sense as single propositions. The meaning they make depends on the attempt to formulate something which seems difficult to put in words. There is no finished intention, feeling or idea to be represented; neither can one construct whatever one wants to say. Tentative speech acts make sense by literally speaking into a felt complexity, as Eugene Gendlin demonstrates. What needs to be understood in regards to these speech acts is a development of meaning occurring during the formulation and not the ontological status of inner entities. A happy outcome of tentative speech acts is a clarification of some aspect of a situation, problem, puzzlement or vague idea, at times involving complex implicit contexts, backgrounds and what Dilthey termed “Lebenszusammenhänge”. In order to speak of these kinds of complex points of reference, John Dewey introduced the term of the „quality of a situation“ and Eugene Gendlin the term „felt sense“. The paper explores ways to approach these speech acts and to consider their philosophical relevance.

Eternal Recurrence and the Limits of Critical Analysis

Nietzsche’s concept of overcoming and his analysis of traditional disembodied thinking patterns and values stand in an uneasy tension. How can anything be overcome, if it is analysed? Nietzsche himself not only seems sceptical about this possibility, but outright pessimistic. His concept of the eternal recurrence undercuts the possibility of overcoming our habituated ways of thinking, behaving and acting. Therefore, the overhuman as a concept itself needs to be overcome, as Zarathustra sees clearly in his most silent hour. This paper strives to show that feminist and phenomenological approaches are able to pick up where Nietzsche’s thinking stopped and went no further. These approaches involve a shift from an analytical to a transformational mode of thinking. This means that one not only thinks about, but is with the body. In order to explain what this method involves I turn to Judith Butler, Luce Irigaray, Claire Petitmengin, and Eugene Gendlin.

Οι περί ψυχής θεωρίες του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους και η επίδρασή των στη νεώτερη και σύγχρονη ψυχολογία

Στην παρούσα μελέτη ερευνώνται εκ νέου οι θεμελιώδεις διδασκαλίες του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους περί ψυχής και αναζητούνται τυχόν επιδράσεις των επί της καθόλου ερεύνης μερικών νεωτέρων και συγχρόνων ψυχολόγων, των οποίων οι θεωρίες νοηματοδοτούν την όλη εξέλιξη της ψυχολογίας στην εποχή μας. Στο πλαίσιο της έρευνάς μας εντοπίζονται στοιχεία της διανοήσεως του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους στα έργα συγχρόνων ψυχολόγων, και, ιδιαιτέρως, των Sigmund Freud, Carl Gustav Jung, Jacques Lacan, Carl R. Rogers και Eugene Gendlin. Στο πρώτο μέρος εξετάζεται η φιλοσοφία περί ψυχής του Πλάτωνος. Στο πρώτο κεφάλαιο ερευνάται η δημιουργία της ψυχής, τα μέρη της, εάν η ψυχή είναι αθάνατη, η σχέση της ψυχής μετά του σώματος, και οι ασθένειες της ψυχής και του σώματος. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύονται οι προϋποθέσεις εκείνες, οι οποίες είναι δυνατόν να οδηγήσουν τον άνθρωπο στον ηθικό βίο. Η πλέον θεμελιώδης από αυτές είναι η παιδεία, η οποία, εάν σχεδιασθεί με κάθε λεπτομέρεια και εφαρμοσθεί από την παιδική ηλικία, θα οδηγήσει την ψυχή του ανθρώπου στην πολυπόθητη αρμονία, όπως υποστηρίζει ο Πλάτων. Εάν το πρόγραμμα της παιδείας δεν καταστεί ιδιαιτέρως επιτυχημένο, και ο άνθρωπος δεν κατορθώσει να ελέγξει τις επιθυμίες του, ούτως ώστε να βελτιώσει την ηθική του υπόσταση, έρχεται ο σωκρατικός έλεγχος ως αρωγός, υπό τύπον ψυχοθεραπείας, προκειμένου να ευθύνει τις αστοχίες της παιδείας. Το τέλος της παιδείας ή της διαρκούς σωκρατικής εξετάσεως είναι ο φιλόσοφος, ο άνθρωπος εκείνος, ο οποίος έχει αποδεσμευθεί εκ των φαντασμάτων του κόσμου τούτου και έχει αναχθεί προς το Αγαθόν. Ο Πλάτων, βεβαίως, αντιπαραθέτει την ψυχή του ανθρώπου με την διάρθρωση της πολιτείας και κατορθώνει να συνδυάσει την ψυχολογία του μετά της πολιτικής του φιλοσοφίας.Η κατ' εξοχήν λειτουργία της ψυχής είναι η ικανότητά της προς την γνώση, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ο άνθρωπος εξέρχεται από τον εαυτό του, προκειμένου να έλθει σε επαφή με το περιβάλλον του και να γνωρίσει τον κόσμο, δια της ενεργείας του νου. Υψίστης σημασίας για την ψυχή καθίσταται η κυριαρχία του λογιστικού επί των υπολοίπων μερών της, διότι είναι πλέον σε θέση να γνωρίζει επακριβώς τι γίνεται εντός της, όσον αφορά την ύπαρξη των συναισθημάτων του θυμοειδούς και των επιθυμιών. Αυτή η κατάσταση της ψυχής είναι η συνείδηση, κατά την οποίαν ο άνθρωπος δια του νου δύναται να γνωρίζει τα της ψυχής του. Η αυτογνωσία, τοιουτοτρόπως, καθίσταται ο ακρογωνιαίος λίθος της υπάρξεως του ανθρώπου, καθ' όσον δι’ αυτής γνωρίζει πού ίσταται, από πού έρχεται και πού πορεύεται και δύναται να συνδυασθεί μετά των άλλων ανθρώπων. Στο δεύτερο μέρος ερευνάται η ψυχή, κατά τον Αριστοτέλη. Εξετάζεται η ουσία και η διαίρεση της ψυχής, ενώ ερευνάται ο ορισμός, τον οποίον δίδει ο Αριστοτέλης περί της ψυχής και ανιχνεύεται η σχέση της ψυχής μετά του σώματος, ως απόρροια αυτού του ορισμού. Ο νους, κατά τον Αριστοτέλη, θεωρείται το «θειότερον» και «απαθές» τμήμα της ψυχής και διακρίνει δύο είδη νου, τον παθητικό, ο οποίος δέχεται τα νοητά και αλλοιώνεται, ενώ ενεργοποιείται μόνο δια της υπάρξεως του ποιητικού νου, ο οποίος είναι και το μόνο θεϊκό εντός της ψυχής του ανθρώπου μέρος και, ως θεϊκός, παραμένει αναλλοίωτος. Το πρόβλημα της αθανασίας της ψυχής ερευνάται υπό του Αριστοτέλους, ο οποίος αποφαίνεται ότι, εν τέλει, μόνον ο ποιητικός νους είναι αθάνατος.Εν συνεχεία, ερευνάται η βαθμιαία ενεργοποίηση όλων των δυνάμεων της ψυχής, ξεκινώντας από την απλή αίσθηση, η οποία χρησιμεύει στο ζώο ως προς τον προσανατολισμό του στο περιβάλλον του και την αναζήτηση της τροφής για την επιβίωσή του. Όσα ζώα έχουν την δύναμη της αισθήσεως θέτουν σε ενέργεια την κίνηση, η οποία τα βοηθεί στην εξερεύνηση του περιβάλλοντός τους, ενώ δια της αισθήσεως αποτυπώνονται οι εικόνες, με την βοήθεια της φαντασίας στην ψυχή και μετά την παρέλευση του χρόνου ανασύρονται εκ της μνήμης, ως αναμνήσεις. Η μνήμη είναι αποτύπωση του γενομένου εντός της ψυχής, ενώ η ανάμνηση η προαιρετική ικανότητα του ανθρώπου να ανακαλεί τα γενόμενα συμβάντα.Στο τρίτο κεφάλαιο μελετώνται τα πάθη της ψυχής, και το αποτέλεσμα, στο οποίο οδηγούν την ψυχή, την έλλειψη, δηλαδή, της ισορροπίας, με όλες τις συνέπειες ως προς την κοινωνική ζωή του ανθρώπου, καθ’ όσον η ισορροπία είναι η έκφραση της μεσότητος, η οποία είναι διαφορετική για τον κάθε άνθρωπο. Τα πάθη είναι τα μέσα, τα οποία χρησιμοποιεί η ψυχή, ως κινητήρια δύναμη δια την επίτευξη του στόχου του ανθρώπου, ούτως ώστε να καταστεί ενάρετος και να αποκτήσει την ηθικότητα με βάση τις αρετές. Ο πρακτικός βίος όσο αποτελεσματικός και να είναι δεν συγκρίνεται με τον θεωρητικό βίο, τον οποίον ο Αριστοτέλης θεωρεί ως ανώτερο πάντων, διότι οδηγεί προς την ευδαιμονία.Το τρίτο μέρος περιλαμβάνει την διδασκαλία των συγχρόνων ψυχολόγων, οι οποίοι με την έρευνά τους επηρέασαν, και συνεχίζουν να επηρεάζουν, τη καθημερινότητα του συγχρόνου ανθρώπου. Ερευνάται η συνεισφορά του Sigmund Freud και εξετάζεται η θεωρία του εν σχέσει προς την φιλοσοφία του Πλάτωνος, κυρίως, και του Αριστοτέλους. Εν συνεχεία μελετάται η θεωρία του Carl Gustav Jung, πώς εξελίχθηκε μετά την απομάκρυνσή του από τον Freud και τις επιδράσεις, τις οποίες εδέχθη από τους δύο αρχαίους φιλοσόφους, ενώ στο τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνεται η διδασκαλία του Jacques Lacan, ο οποίος αντί να απομακρυνθεί από τον Freud, διεισδύει στο πνεύμα του με την ιδιαίτερη ανάγνωση των έργων του δασκάλου, δίδοντας νέα ορμή στην ψυχανάλυση. Τα δύο τελευταία κεφάλαια περιέχουν την θεωρία και φιλοσοφία των Carl R. Rogers και Eugene Gendlin, αντιστοίχως, με τις επιρροές από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη στην διανόησή τους.

Rogers and Heidegger: Is a gathering for a new view of the self possible?

The aim of the article is to propose a connection between the construct of self as thought by the psychologist Carl Rogers in his personality theory and the notion of being-here, developed by Martin Heidegger's Existential Analytic. With reference to these authors, we discuss the possibility of a new vision of self from the contributions of the client-centered approach of Eugene Gendlin. Despite the recognition of differences in epistemological and ontological fields in which the authors are located, a rapprochement between self and being-here is considered possible. We expected that the debate on this issue will contribute to the enrichment of Phenomenological Psychology.