scholarly journals Οι περί ψυχής θεωρίες του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους και η επίδρασή των στη νεώτερη και σύγχρονη ψυχολογία

2016 ◽  
Author(s):  
Γεώργιος Τσουκαλάς
Keyword(s):  
Sigmund Freud ◽  
Jacques Lacan ◽  
Eugene Gendlin ◽  
Carl Gustav Jung

Στην παρούσα μελέτη ερευνώνται εκ νέου οι θεμελιώδεις διδασκαλίες του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους περί ψυχής και αναζητούνται τυχόν επιδράσεις των επί της καθόλου ερεύνης μερικών νεωτέρων και συγχρόνων ψυχολόγων, των οποίων οι θεωρίες νοηματοδοτούν την όλη εξέλιξη της ψυχολογίας στην εποχή μας. Στο πλαίσιο της έρευνάς μας εντοπίζονται στοιχεία της διανοήσεως του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους στα έργα συγχρόνων ψυχολόγων, και, ιδιαιτέρως, των Sigmund Freud, Carl Gustav Jung, Jacques Lacan, Carl R. Rogers και Eugene Gendlin. Στο πρώτο μέρος εξετάζεται η φιλοσοφία περί ψυχής του Πλάτωνος. Στο πρώτο κεφάλαιο ερευνάται η δημιουργία της ψυχής, τα μέρη της, εάν η ψυχή είναι αθάνατη, η σχέση της ψυχής μετά του σώματος, και οι ασθένειες της ψυχής και του σώματος. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύονται οι προϋποθέσεις εκείνες, οι οποίες είναι δυνατόν να οδηγήσουν τον άνθρωπο στον ηθικό βίο. Η πλέον θεμελιώδης από αυτές είναι η παιδεία, η οποία, εάν σχεδιασθεί με κάθε λεπτομέρεια και εφαρμοσθεί από την παιδική ηλικία, θα οδηγήσει την ψυχή του ανθρώπου στην πολυπόθητη αρμονία, όπως υποστηρίζει ο Πλάτων. Εάν το πρόγραμμα της παιδείας δεν καταστεί ιδιαιτέρως επιτυχημένο, και ο άνθρωπος δεν κατορθώσει να ελέγξει τις επιθυμίες του, ούτως ώστε να βελτιώσει την ηθική του υπόσταση, έρχεται ο σωκρατικός έλεγχος ως αρωγός, υπό τύπον ψυχοθεραπείας, προκειμένου να ευθύνει τις αστοχίες της παιδείας. Το τέλος της παιδείας ή της διαρκούς σωκρατικής εξετάσεως είναι ο φιλόσοφος, ο άνθρωπος εκείνος, ο οποίος έχει αποδεσμευθεί εκ των φαντασμάτων του κόσμου τούτου και έχει αναχθεί προς το Αγαθόν. Ο Πλάτων, βεβαίως, αντιπαραθέτει την ψυχή του ανθρώπου με την διάρθρωση της πολιτείας και κατορθώνει να συνδυάσει την ψυχολογία του μετά της πολιτικής του φιλοσοφίας.Η κατ' εξοχήν λειτουργία της ψυχής είναι η ικανότητά της προς την γνώση, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ο άνθρωπος εξέρχεται από τον εαυτό του, προκειμένου να έλθει σε επαφή με το περιβάλλον του και να γνωρίσει τον κόσμο, δια της ενεργείας του νου. Υψίστης σημασίας για την ψυχή καθίσταται η κυριαρχία του λογιστικού επί των υπολοίπων μερών της, διότι είναι πλέον σε θέση να γνωρίζει επακριβώς τι γίνεται εντός της, όσον αφορά την ύπαρξη των συναισθημάτων του θυμοειδούς και των επιθυμιών. Αυτή η κατάσταση της ψυχής είναι η συνείδηση, κατά την οποίαν ο άνθρωπος δια του νου δύναται να γνωρίζει τα της ψυχής του. Η αυτογνωσία, τοιουτοτρόπως, καθίσταται ο ακρογωνιαίος λίθος της υπάρξεως του ανθρώπου, καθ' όσον δι’ αυτής γνωρίζει πού ίσταται, από πού έρχεται και πού πορεύεται και δύναται να συνδυασθεί μετά των άλλων ανθρώπων. Στο δεύτερο μέρος ερευνάται η ψυχή, κατά τον Αριστοτέλη. Εξετάζεται η ουσία και η διαίρεση της ψυχής, ενώ ερευνάται ο ορισμός, τον οποίον δίδει ο Αριστοτέλης περί της ψυχής και ανιχνεύεται η σχέση της ψυχής μετά του σώματος, ως απόρροια αυτού του ορισμού. Ο νους, κατά τον Αριστοτέλη, θεωρείται το «θειότερον» και «απαθές» τμήμα της ψυχής και διακρίνει δύο είδη νου, τον παθητικό, ο οποίος δέχεται τα νοητά και αλλοιώνεται, ενώ ενεργοποιείται μόνο δια της υπάρξεως του ποιητικού νου, ο οποίος είναι και το μόνο θεϊκό εντός της ψυχής του ανθρώπου μέρος και, ως θεϊκός, παραμένει αναλλοίωτος. Το πρόβλημα της αθανασίας της ψυχής ερευνάται υπό του Αριστοτέλους, ο οποίος αποφαίνεται ότι, εν τέλει, μόνον ο ποιητικός νους είναι αθάνατος.Εν συνεχεία, ερευνάται η βαθμιαία ενεργοποίηση όλων των δυνάμεων της ψυχής, ξεκινώντας από την απλή αίσθηση, η οποία χρησιμεύει στο ζώο ως προς τον προσανατολισμό του στο περιβάλλον του και την αναζήτηση της τροφής για την επιβίωσή του. Όσα ζώα έχουν την δύναμη της αισθήσεως θέτουν σε ενέργεια την κίνηση, η οποία τα βοηθεί στην εξερεύνηση του περιβάλλοντός τους, ενώ δια της αισθήσεως αποτυπώνονται οι εικόνες, με την βοήθεια της φαντασίας στην ψυχή και μετά την παρέλευση του χρόνου ανασύρονται εκ της μνήμης, ως αναμνήσεις. Η μνήμη είναι αποτύπωση του γενομένου εντός της ψυχής, ενώ η ανάμνηση η προαιρετική ικανότητα του ανθρώπου να ανακαλεί τα γενόμενα συμβάντα.Στο τρίτο κεφάλαιο μελετώνται τα πάθη της ψυχής, και το αποτέλεσμα, στο οποίο οδηγούν την ψυχή, την έλλειψη, δηλαδή, της ισορροπίας, με όλες τις συνέπειες ως προς την κοινωνική ζωή του ανθρώπου, καθ’ όσον η ισορροπία είναι η έκφραση της μεσότητος, η οποία είναι διαφορετική για τον κάθε άνθρωπο. Τα πάθη είναι τα μέσα, τα οποία χρησιμοποιεί η ψυχή, ως κινητήρια δύναμη δια την επίτευξη του στόχου του ανθρώπου, ούτως ώστε να καταστεί ενάρετος και να αποκτήσει την ηθικότητα με βάση τις αρετές. Ο πρακτικός βίος όσο αποτελεσματικός και να είναι δεν συγκρίνεται με τον θεωρητικό βίο, τον οποίον ο Αριστοτέλης θεωρεί ως ανώτερο πάντων, διότι οδηγεί προς την ευδαιμονία.Το τρίτο μέρος περιλαμβάνει την διδασκαλία των συγχρόνων ψυχολόγων, οι οποίοι με την έρευνά τους επηρέασαν, και συνεχίζουν να επηρεάζουν, τη καθημερινότητα του συγχρόνου ανθρώπου. Ερευνάται η συνεισφορά του Sigmund Freud και εξετάζεται η θεωρία του εν σχέσει προς την φιλοσοφία του Πλάτωνος, κυρίως, και του Αριστοτέλους. Εν συνεχεία μελετάται η θεωρία του Carl Gustav Jung, πώς εξελίχθηκε μετά την απομάκρυνσή του από τον Freud και τις επιδράσεις, τις οποίες εδέχθη από τους δύο αρχαίους φιλοσόφους, ενώ στο τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνεται η διδασκαλία του Jacques Lacan, ο οποίος αντί να απομακρυνθεί από τον Freud, διεισδύει στο πνεύμα του με την ιδιαίτερη ανάγνωση των έργων του δασκάλου, δίδοντας νέα ορμή στην ψυχανάλυση. Τα δύο τελευταία κεφάλαια περιέχουν την θεωρία και φιλοσοφία των Carl R. Rogers και Eugene Gendlin, αντιστοίχως, με τις επιρροές από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη στην διανόησή τους.

“Da mágoa, sem reméDio, De perDer-te”: o luto como trabalho Da linguagem na poesia De camões

2017 ◽  
Vol 19 (1) ◽  
Author(s):  
Monica Genelhu Fagundes
Keyword(s):  
Sigmund Freud ◽  
Jacques Lacan ◽  
Maurice Blanchot

Ao abordar a arte, especifcamente a poesia, como meio (espaço e ato) de resistência, este ensaioparte de duas constatações e de uma confssão. As constatações: (1) para além de todo poder deordem histórica, de todo instrumento de coerção, seja político, econômico, ideológico, moralou cultural a que o homem esteja submetido e deva resistir, está a certeza da fnitude -- a sua ea daqueles que ama. Também (sobretudo, talvez) diante da consciência dessa condição mortalque limita, oprime e fere o humano, cabe resistir. O luto, como modo de lidar com a morte, é,portanto, ato de resistência; (2) Se a resistência se organiza no campo da arte, ela deve se valerdas armas próprias dessa linguagem, pelo que aqui importa, tanto quanto a temática abordadana poesia elegíaca de Camões, a forma poética como elaboração de um trabalho de luto. A confssão: este texto é em si mesmo um trabalho de luto, que se vale do exercício de pensamentopróprio do ensaio como forma para elaborar a perda que motiva sua escritura. A partir dessespressupostos e desse lugar de fala, realiza-se nas páginas que seguem uma leitura atenta de trêssonetos camonianos que compõem o assim chamado ciclo a Dinamene, pondo-os em diálogocom as reflexões de Sigmund Freud, Jacques Lacan e Jean Allouch sobre o luto, bem como coma teoria de Maurice Blanchot sobre a linguagem, que a concebe como trabalho de luto.

scholarly journals ALL IS NOT SEXUALITY THAT LOOKS LIKE IT

2018 ◽  
Vol 17 (1) ◽  
pp. 239-247
Author(s):  
DAGMAR HERZOG
Keyword(s):  
Sigmund Freud ◽  
Jacques Lacan ◽  
Vital Signs ◽  
Turn Of The Millennium ◽  
Master Narrative ◽  
Special Issue ◽  
Rescue Operation ◽  
French Studies ◽  
Textual Interpretation

I am grateful for the observations of these five wonderful and thought-provoking interlocutors: Camille Robcis, Todd Shepard, Suzanne Stewart-Steinberg, Regina Kunzel, and Michal Shapira. They have prompted me to read a whole range of clarifying texts—from Jacques Derrida's reflections on Friedrich Nietzsche to the work of classicist James Davidson on Michel Foucault and George Devereux (as well as more writings by Devereux) to historian Chris Waters's recovery of Edward Glover, and from literary scholar Shoshana Felman's brilliant Jacques Lacan-inspired rescue operation for psychoanalytic textual interpretation (in the special issue of Yale French Studies she edited in 1977) to Charles Shepherdson's turn-of-the-millennium revisionist take on Lacan and Foucault in Vital Signs. They have prompted me, too, to reconsider key texts by Sigmund Freud. And I am glad that the interlocutors challenge me with questions. These include: why the Left abandoned psychoanalysis (Robcis); how I have come to think about practices and desires and the relationships between “the sexual” and other realms of human existence (Shepard and Stewart-Steinberg, each in their own way); how a more integrated and comprehensive master narrative of psychoanalysis might be written, connecting the first and second halves of the twentieth century (Shapira); and how to delve more deeply into the role of analysands in shaping what counts as psychoanalysis (Kunzel).

scholarly journals Emblematic Mechanisms and Psychoanalysis

2019 ◽  
Vol 8 (2) ◽  
pp. 4-29
Author(s):  
Oleksandr Markiian Soletskyy
Keyword(s):  
Sigmund Freud ◽  
Scientific Thinking ◽  
Thinking Style ◽  
Conceptual Foundation ◽  
Cultural Experience ◽  
The Unconscious ◽  
Standard Unit ◽  
Carl Gustav Jung ◽  
Typical Experience

In the paper the parallels between the emblematic “mechanisms” of signification and the psychoanalytic theory of Sigmund Freud as well as Carl Gustav Jung have been studied. The Austrian psychiatrist has discovered template schemes that become a visual delineation, the blueprint for developing his scientific vocabulary, methodology, classification of psycho-emotional behavioral types in mythological plots. The Eros and Thanatos images handling, the exploitation of mythical tales about Oedipus and Electra, Prometheus, Narcissus, and many other ones to specify the behavioral complexes denote the presence of “emblematic methodology” in the formation of psychoanalytic conceptions and categories. His interpretations of famous mythological plots are boiled down to emblematic reduction. Carl Gustav Jung frequently selected symbolic notations as his research targets, which were a denotative space for expressing internal mental receptions and historic constellations of cultural axiology. In his writings we see the intention to assemble the concepts of image (iconic) and socio-cultural idea (conventional) into a sole compound that syncretically denote unity of meaning. Such an arrangement of iconic-conventional interdetermination is often significative elbowroom in Jung the decoding of which may allow to discern complex mental reflections. Notwithstanding the fact that he considers a symbol to be the standard unit of cognitive-cultural experience “conservation”, its functional semantics definition is fulfilled in emblematic patterns. This emblematic-cognitive form is not only a method of determining the initial images-ideas of the unconscious, “the mythological figures” of inner conflicts, typical experience of generations, but also the principle of justification and expression of his theory conceptual foundation. To a certain extent, it is an element of the Swiss psychologist’s scientific thinking style and language.  

The Science of Worldlessness

2020 ◽  
pp. 128-192
Author(s):  
Roland Végső
Keyword(s):  
Sigmund Freud ◽  
Jacques Lacan ◽  
Central Problem ◽  
The Way

The chapter examines the role of worldlessness in the works of Sigmund Freud and Jacques Lacan. The first half of the chapter concentrates on Freud and the way the worldlessness of life becomes the central problem of his metapsychological reflections. This inquiry allows us to define the Freudian unconscious as the location where the worldlessness of life and the worldlessness of thought meet. The second half of the chapter traces the idea of worldlessness in the works of Lacan. It focuses on Lacan’s discussions of the signifier, psychosis and anxiety. It concludes by arguing that Lacan defines psychoanalysis as the science of worldlessness.

scholarly journals FREUD E O HUMANISMO RENASCENTISTA: NOTAS SOBRE AS INTERPRETAÇÕES DE ERIC FROMM E JACQUES LACAN

2014 ◽  
Vol 6 (11) ◽  
Author(s):  
Adriana De Albuquerque GOMES (UFSCar)
Keyword(s):  
Sigmund Freud ◽  
Jacques Lacan ◽  
Da Vinci ◽  
Leonardo Da Vinci

Sigmund Freud sempre expressou uma profunda admiração por figuras emblemáticas do Renascimento italiano. Seu interesse por Roma e pela antiguidade romana – referências importantes em sua obra – pode ser constatado, inclusive, pela grande quantidade de viagens que Freud realizou rumo a cidades italianas entre os anos de 1876 e 1923. É nesse período,então, que o fundador da Psicanálise publica Eine Kindheitserinnerung des Leonardo da Vinci (1910) e Der Moses des Michelangelo (1914). Este fato chamou a atenção de autores como Eric Fromm e Jacques Lacan, os quais, na década de 60 do século XX, teceram considerações completamente divergentes acerca da complexa relação de Freud com o humanismo renascentista. Este artigo objetiva, portanto, examinar a oposição radical que se pode estabelecer entre essas duas interpretações.

scholarly journals The Uncanny in the Themes of Evil, Transgression and the Double in Nathaniel Hawthorne's "Rappaccini's Daughter"

LETRAS ◽  
2006 ◽  
pp. 33-47
Author(s):  
Esteban Barboza Núñez
Keyword(s):  
Nineteenth Century ◽  
Sigmund Freud ◽  
Jacques Lacan ◽  
Psychoanalytic Theory ◽  
Main Character ◽  
The Uncanny ◽  
Siglo Xix ◽  
Human Component

El propósito de este artículo consiste en explorar los mecanismos y representaciones de lo siniestro en "La hija de Rappacci" de Nathaniel Hawthome como expresión del mal dentro de los límites del género gótico del siglo XIX; como expresión del tema del doble en tres personajes humanos y en uno no humano que aparecen en el cuento; y como expresión de trasgresión en el personaje principal, Giovanni Guasconte. El concepto de lo siniestro que se usará será el de la teoría psicoanalítica, siguiendo especialmente los aportes de Sigmund Freud y Jacques Lacan. The purpose of this artide is to explore the mechanisms and representations of the uncanny in Nathaniel Hawthome's "Rappaccini's Daughter" as an expression of evil within nineteenth century Gothic boundaries; as an expression of the theme of the double in three human characters and in one non-human component of Rappaccini's garden; and as an expression of transgression in Giovanni Guasconte, the main character. The concept of the uncanny to be used will be that of psychoanalytic theory, especially reliant on the contributions on the topic by Sigmund Freud and Jacques Lacan.

scholarly journals Beyond the Entwurf: (A Preliminary) Project for a Scientific Death Drive

2016 ◽  
Vol 5 (1) ◽  
Author(s):  
MLA Chernoff
Keyword(s):  
Philosophy Of Science ◽  
Sigmund Freud ◽  
Jacques Lacan ◽  
Object Oriented ◽  
Molecular Processes ◽  
Death Drive ◽  
Pleasure Principle ◽  
Scientific Rigour ◽  
Jean Laplanche

This paper explores the conceptual thresholds of psychoanalysis as they have been laid out over the course of the 20th and 21st centuries, specifically focusing on the tensions between Sigmund Freud and two of his many heirs, viz., Jean Laplanche and Jacques Lacan. First, I extricate Freud's visionary text, Beyond the Pleasure Principle (1920), from Laplanche's condemnation of the text as either whimsically metaphyical or simply a return to Freudian seduction theory. I argue that neither categorization has the capacity to contain the argumentative force of Beyond. Second, by attending to Lacan's theorizations of the philosophy of science apropos of psychoanalysis, I speculate on the possibility of a psychoanalytic future, one that incorporates scientific rigour into its theories practices. By accounting for the materiality of the death drive (through Timothy Morton's object-oriented interpretation of molecular processes), I show how the death drive was never necessarily metaphorical and thereby acts as an discourse-altering facet of psychoanalysis in a way that neither Laplanche nor Lacan could have anticipated.

Sign in / Sign up

Export Citation Format

Share Document