Ilościowa analiza wykorzystania oprogramowania w badaniach bibliometrycznych

Cel/Teza: Celem analizy było prześledzenie częstości wykorzystania oprogramowania bibliometrycznego oraz aplikacji do analizy sieci społecznych przez badaczy publikujących teksty o tematyce bibliometrycznej. Koncepcja/Metody badań: Artykuły wraz z danymi bibliograficznymi zostały pobrane z serwisu Public Library of Science (PLoS). Do zidentyfikowania publikacji wykorzystano pakiet rplos. Nazwy aplikacji stosowanych w analizach bibliometrycznych ustalono na podstawie literatury przedmiotu oraz witryn internetowych poświęconych tej problematyce. Ogółem w analizie uwzględniono 52 aplikacje, w tym 38 bibliometrycznych i 14 programów do analizy sieci społecznych. Wyniki i wnioski: Łącznie znaleziono 144 artykuły, w których było wymienione przynajmniej jedno oprogramowanie bibliometryczne lub do analizy sieci społecznych. W publikacjach wymieniono 57.69% aplikacji spośród 52, które stały się przedmiotem analizy. Badacze wykorzystali przynajmniej raz 52.63% aplikacji bibliometrycznych oraz 71.43% programów do analizy sieci społecznych. Wśród oprogramowania wyraźnie dominują dwa programy: Gephi i VOSviewer, z których każdy był wskazywany przez badaczy w ponad 20% artykułów. Oryginalność/Wartość poznawcza: Analiza pokazuje znaczenie określonego oprogramowania w analizach bibliometrycznych. Identyfikuje najczęściej wykorzystywane oprogramowanie oraz ewolucję jego wykorzystania w ostatniej dekadzie.

Awareness of Linked Open Data Among the Employees of Polish Libraries, Archives, and Museums

Purpose/Thesis: This article presents the results of a survey conducted in January 2021 among employees of Polish libraries, museums, and archives, examining their awareness of open linked data technologies. The research had a pilot character and its results will be used to improve the questionnaire and to conduct research on a wider scale. Approach/Methods: The survey method was used in the study. Results and conclusions: On the basis of answers received, it can be concluded that open linked data is not yet very well-known among employees of Polish libraries, museums, and archives. Those most aware of technologies allowing for machine understanding of content shared on the Web are doctorate degree-holders employed in research libraries. Furthermore, awareness of the projects using LOD technologies does not correlate with awareness of these technological solutions. Research limitations: The number of respondents (415) constitutes 1% of all the people employed in libraries, archives, and museums in Poland (based on data provided by the Central Statistical Office of Poland). This is not a large number, but considering the variety among the respondents, the sample can be considered representative. Originality/Value: The awareness of Linked Open Data among employees of Polish libraries, archives, and museums has not been the subject of any study so far. In fact, this type of research has not been conducted in other countries either.

University Education in Digital Humanities for Information Professionals

Purpose/Thesis: The article presents the concept of university course in digital humanities for future information professionals. Approach/Methods: The concept of university course in digital humanities draws on the author’s deep knowledge of digital humanities as well as the particular models of research project lifecycle. The concept consists of three elements: the description of educational aims, the graduate’s profile, and the learning outcomes. Results and conclusions: The author proposes that university course in digital humanities should be provided as a part of specialization within a Master program for information professionals. Classes will give students a basic knowledge of a given discipline in the humanities and the theoretical aspects of digital humanities, as well as its structure and history. Students will also learn about information and knowledge organization, digital sources used in humanities, information systems, digital collections, research data management, and scholarly editions. Graduates would be equipped to work at research institutions running digital humanities projects or providing research infrastructure for digital humanists, e.g. academic libraries, museums, archives, digital humanities centers and laboratories. Practical implications: The concept may be used to prepare a detailed program of specialization by faculties offering information science programs. Although the concept has been developed in the context of Polish higher education, it can be modified and adapted successfully in other countries, especially in the EU countries which, like Poland, need to meet the European Qualifications Framework. Originality/Value: Formal university course in digital humanities for information professionals is not very common. The concept of a specialization within a Master program proposed in this article fills this gap so that a new generation of librarians and other information professionals will become more proficient intermediaries between humanists and information.

Angażowanie użytkowników w proces projektowania stron internetowych i aplikacji mobilnych za pomocą platform crowdsourcingowych

Cel/Teza: Celem artykułu jest analiza i omówienie dostępnych narzędzi crowdsourcingowych używanych na poszczególnych etapach procesu projektowego stron internetowych i aplikacji mobilnych. Praca stanowi omówienie i opracowanie dostępnych metod angażowania użytkownika i sygnalizuje efekty wynikające z takiej współpracy. Koncepcja i metody badawcze: Ze względu na dynamiczny rozwój samego crowdsourcingu, poszczególne techniki angażowania użytkowników zostały zebrane przez autora na podstawie kompleksowej analizy piśmiennictwa naukowego i branżowego (w tym serwisów internetowych dla praktyków dziedzinowych), podręczników oraz raportów komercyjnych. Platformy crowdsourcingowe wykorzystywane w procesie projektowania, ze względu na swój praktyczny charakter, zostały ponadto opatrzone przykładami implementacji, w celu lepszego wyjaśnienia ich funkcjonowania. Wyniki i wnioski: Dostępne platformy crowdsourcingowe obecne są na każdym z etapów projektowania aplikacji mobilnych i stron internetowych – stanowią kopalnię pomysłów i opłacalne rozwiązanie z ekonomicznego punktu widzenia. W większości koncentrują się one tylko na podsuwaniu nieustrukturyzowanych sugestii i walidacji wdrożonych już rozwiązań. Crowdsourcing w niewielkim stopniu wykorzystuje się przy faktycznym budowaniu narzędzi cyfrowych. Autor zlokalizował jednak, istniejące już teraz przykłady angażowania użytkowników w proces projektowania produktów i usług cyfrowych, które w najbliższej przyszłości mogą przeobrazić się w rozwiązania crowdsourcingowe. Oryginalność/Wartość poznawcza: Zgodnie z wiedzą autora, przedstawiony temat nie był jeszcze opracowany w piśmiennictwie zarówno polskim, jak i międzynarodowym. Artykuł jest pierwszą próbą holistycznej analizy i sklasyfikowania poszczególnych narzędzi crowdsourcingowych wykorzystywanych w praktyce projektowania produktów i usług cyfrowych.

Metadane w architekturze informacji

Cel/Teza: Celem artykułu jest przybliżenie roli metadanych w projektowaniu architektury informacji serwisów internetowych. Skupiono się przede wszystkim na metadanych opisowych i strukturalnych, które mają istotny wpływ na organizację i wyszukiwanie informacji na stronach WWW. Koncepcja/Metody badań: Wyjaśniono czym są metadane, przedstawiono ich rodzaje, standardy oraz funkcje w środowisku cyfrowym. Wyeksponowano znaczenie metadanych w przeglądaniu i wyszukiwaniu informacji. Pokazano sposoby umieszczania metadanych na stronach internetowych tworzonych bezpośrednio w języku HTML oraz w systemie zarządzania treścią WordPress. Wyniki i wnioski: Metadane pełnią istotną rolę w architekturze informacji serwisów internetowych. Umożliwiają opisywanie obiektów cyfrowych i tworzenie semantycznych powiązań między nimi, co zwiększa efektywność wyszukiwania informacji i użyteczność serwisów. Zaleca się zatem, aby architekci informacji odpowiednio dobierali schematy metadanych, dbając o spójność i szczegółowość ich elementów. Oryginalność/Wartość poznawcza: Zagadnienie metadanych w organizowaniu i wyszukiwaniu informacji w serwisach internetowych nie zostało do tej pory szczegółowo wyjaśnione w piśmiennictwie dotyczącym architektury informacji.

Wykorzystanie Google Scholar do identyfikowania najczęściej cytowanych badaczy i ich prac naukowych. Przypadek publikacji z zakresu nauki o informacji w języku polskim

Cel/Teza: Ustalenie, czy Google Scholar (GS) umożliwia wiarygodną identyfikację najczęściej cytowanych badaczy i ich prac naukowych opublikowanych w języku polskim. Określenie, czy liczba cytowań i stosowanie słów kluczowych są istotnymi kryteriami hierarchizacji wyników wyszukiwania w GS. Stworzenie rankingu najczęściej cytowanych polskich badaczy i prac z zakresu nauki o informacji w okresie 2010–2019. Weryfikacja hipotezy, sugerującej, że zarówno obecność danej pracy w wynikach wyszukiwania, jak i pozycję na liście tych wyników, zaburza problem słów kluczowych tej publikacji, np. ich brak. Koncepcja/Metody badań: Weryfikacja i analiza ilościowa danych pobranych z Google Scholar. Próbę badawczą wyodrębniono za pomocą czterdziestu pytań wyszukiwawczych, którymi były wyrażenia kluczowe dla nauki o informacji oraz dodatkowo imiona i nazwiska badaczy z tej dyscypliny. Wyniki i wnioski: W przypadku haseł wyszukiwawczych w języku polskim nie znajduje potwierdzenia teza mówiąca, iż wyszukiwarka Google Scholar nadaje się do niezawodnej identyfikacji najczęściej cytowanych prac i badaczy. Znacząca statystycznie część prac indeksowanych w GS nie pojawia się w wynikach wyszukiwania przy zastosowaniu wyrażeń związanych z nauką o informacji. Duża grupa często cytowanych tekstów umieszczona jest na bardzo dalekich miejscach w wynikach wyszukiwania. Nie znajduje także potwierdzenia teza mówiąca, że głównym kryterium szeregowania prac naukowych w wynikach wyszukiwania jest liczba cytowań. Zdecydowana większość pozycji bibliograficznych w wynikach wyszukiwania GS nie jest adekwatna do intencji wyszukującego. Właściwe zastosowanie słów kluczowych w metadanych publikacji nie zwiększa jej szansy na wyszukanie w Google Scholar za pomocą polskich terminów wyszukiwawczych. Oryginalność/Wartość poznawcza: Praca obala coraz bardziej popularne przekonanie o tym, że Google Scholar można profesjonalnie wykorzystywać do wyszukiwania najbardziej wartościowych (a raczej stosunkowo często cytowanych) prac naukowych oraz do formułowania ocen (bazujących na cytowaniach) tychże opublikowanych w języku polskim i badaczy publikujących głównie w tym języku.

Nauka o architekturze informacji: koncepcja dyscypliny naukowej

Cel/Teza: Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy architektura informacji jest dyscypliną naukową. Jeżeli tak, to co odróżnia ją od nauki o informacji (informatologii)? Koncepcja/Metody badań: Wykorzystano analizę i krytykę piśmiennictwa oraz metodę porównawczą. Analizę architektury informacji pod względem posiadania cech dyscypliny naukowej przeprowadzono na podstawie trzech kryteriów: pola badawczego, teorii, metodologii. Wyniki i wnioski: Nauka o architekturze informacji (NAI) wykorzystuje paradygmaty i teorie innych dyscyplin, np. architektury, informatologii, nauki o komunikacji społecznej i mediach. Zadaniem NAI powinno być badanie zjawisk wpływających na odnajdywanie informacji przez człowieka, ale także na efektywność w zarządzaniu informacją, w tym również poszukiwanie nowych narzędzi, metod, inspiracji do wspierania tych działań. Badacze architektury informacji mogą szukać odpowiedzi na pytanie: czy forma informacji wyraża jej przeznaczenie? Trudno wskazać oryginalną metodę badawczą charakterystyczną dla tej dyscypliny. Oryginalność/Wartość poznawcza: Różnica między NAI a informatologią dotyczy obszarów działań. Nauka o informacji zajmuje się naturą informacji, bada jej cechy i właściwości, koncentruje się na procesie informacyjnym w sensie całościowym. Zadaniem NAI będzie badanie zjawisk wpływających na odnajdywanie informacji przez człowieka, na efektywność w zarządzaniu informacją oraz poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o to, czy forma informacji wyraża jej przeznaczenie.

Nowe propozycje chronologizacyjne w zakresie zmian nazw nauki o informacji

Cel/Teza: Celem badań, których rezultat przedstawiony został w artykule, była chronologizacja jednostek leksykalnych związanych z dyscypliną zwaną obecnie informatologią. Koncepcja/Metody badań: W artykule z 2013 r. pt. Obszary badań współczesnej informatologii (nauki o informacji) Barbara Sosińska-Kalata proponuje klasę hipotez chronologizacyjnych dla terminów związanych z informatologią. Chcemy – w świetle najnowszych badań źródłoznawczych osadzonych w metodologii fotodokumenacyjnej – niektóre z tych hipotez podtrzymać (umocnić), a pewne obalić i zaproponować własne, które lepiej (tzn. bliżej poświadczeniom tekstowym) naszym zdaniem oddają stan rzeczy w XX w. Wyniki i wnioski: Korekty chronologizacyjnej wymagają np. terminy „nauka o informacji” (1995 r.1965 r.), „zarządzanie informacją” (2005 r.1974 r.), natomiast takie ustalenia B. Sosińskiej-Kalaty, jak np. „bibliografia” lub „informatyka prawnicza” zostają utrzymane czy wręcz umocnione. Oryginalność/Wartość poznawcza: Na marginesie wspomnianych powyżej analiz autorzy formułują własne refleksje poświęcone genezie i funkcjonowaniu terminologii występującej w przedmiocie rozważań. Celem artykułu jest zatem również rzucenie nowego światła na pewien aspekt rozwoju dyscypliny, jaką jest informatologia.

Public Libraries: Their Role in Smart City Strategies

Purpose/Thesis: This paper examines the position of public libraries in smart city strategies. To that end, I verify two hypotheses, H1: Cities analyzed employ strategic plans to define their path to “smartness”, and H2: Public libraries are a part of these strategies. Approach/Methods: Top 30 cities from the ranking of IESE Cities in Motion Index 2019 were se­lected. The hypotheses were tested through the analysis of strategy documents and web portals. In most cases, the analysis relied on English versions of said documents/portals, occasionally compared with the national language version . Results and conclusions: The process of verifying the first hypothesis led to identifying four groups: G1, comprising cities with a general strategy, presumed to include smart initiatives (3 cities), G2: cities with a separate “smart city” strategy, published on their own portal, or a related website (15 cities); G3: cities with subsites/portals briefly summarizing their activities in the area of ‘smart’ development (10 cities), and G4: cities with many sectoral strategies, presumed to include smart initiatives (2 ci­ties). The analysis allowed the identification of a number of areas in which public libraries already contribute to smart development: smart building, smart infrastructure, smart services, digital skills and life-long learning, sustainability, creativity, digital citizenship and smart business Originality/Value: Although many library and information science scholars study smart cities, no similar study has been conducted, and therefore, this paper, with its unique approach, offers a new perspective on the discussion on smart libraries.