Ο κύριος στόχος της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η αποδελτίωση της θεωρίας και των παραμέτρων που συνθέτουν την έννοια της ποιότητας, την προσαρμογή της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας (ΔΟΠ) στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση και την εφαρμογή του Μοντέλου Ποιότητας European Foundation of Quality Management (EFQM) ως εργαλείο αξιολόγησης. Ο στόχος αυτός είναι ιδιαιτέρα φιλόδοξος, λόγω της δυσκολίας αποσαφήνισης της έννοιας της ποιότητας, της ικανοποίησης προδιαγραφών και απαιτήσεων από τους πελάτες (στη παρούσα διατριβή μαθητές), αλλά και της εφαρμογής του EFQM στα εκπαιδευτικά πλαίσια. Η έρευνα ανέδειξε πληθώρα προβλημάτων σχετικών με την εφαρμογή μοντέλων ποιότητας στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Καθοριστικής σημασίας για την επίλυση αυτών των προβλημάτων φαίνεται να είναι ο προσανατολισμός της εκπαιδευτικής ηγεσίας στη συνεχή βελτίωση και την οργανωτική αλλαγή. Για το λόγο αυτό, εξετάζονται η σειρά προτύπων ποιότητας ISO 9000 και τα τρία δημοφιλέστερα μοντέλα ποιότητας – Malcolm Baldrige National Quality Award (ΜΒΝQ), European Foundation of Quality Management (EFQM) και Deming Prize. Τα συγκεκριμένα βραβεία αποτελούν κριτήρια αξιολόγησης της ποιότητας και οδηγούς εφαρμογής της ΔΟΠ σε διάφορα πλαίσια. Τα εννιά κριτήρια που συνθέτουν το EFQM αναλύονται λεπτομερώς, καθώς αποτελεί το βασικό μοντέλο για την υλοποίηση της έρευνας. Κατόπιν εξέτασης της εφαρμογής του EFQM στην εκπαίδευση, υπογραμμίζεται η ανάγκη προσαρμογής του στα εκπαιδευτικά πλαίσια. Γίνεται αναφορά στις ελάσσονος σημασίας αμφιβολίες για τη χρήση του EFQM στην εκπαίδευση και στα πλεονεκτήματα που επιφέρει η εφαρμογή του στα εκπαιδευτικά συστήματα. Τα εννέα κριτήρια που το αποτελούν αναλύονται προσαρμοσμένα στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς αποτελούν το θεμέλιο λίθο για την ανάπτυξη της κλίμακας και τα κριτήρια ποιοτικής αξιολόγησης των στατιστικών ευρημάτων. Επιπροσθέτως, εξετάζεται η αξιολόγηση στην εκπαίδευση. Καταδεικνύονται τα θετικά της σημεία, αλλά και οι κριτικές που έχει δεχθεί σχετικά με την αναγκαιότητά της, τους φορείς που τη διεξάγουν και τον τρόπο αξιολόγησης των αποτελεσμάτων της. Εν συνεχεία, με υπόβαθρο το θεωρητικό μέρος της διατριβής και σε συνδυασμό με τους στόχους της έρευνας προέκυψε ανάγκη για την εφαρμογή μιας πιλοτικής έρευνας (pilot study) που προηγήθηκε της κύριας έρευνας προκείμενου να ελεγχθεί (η κλίμακα EFQM) ως προς τη μορφή της, τη γλώσσα της, τη σαφήνεια της, την εγκυρότητά της, τη δυσκολία και τον απαιτούμενο χρόνο για τη συμπλήρωση της, τον αριθμό των δηλώσεων και την αξιοπιστία της. Η τελική έρευνα που διεξήχθη στο πλαίσιο της παρούσας διδακτορικής διατριβής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα Ελληνικά σχολεία έχουν επαρκείς δομές σε επτά από τα δεκατέσσερα υποκριτήρια του EFQM. Τέλος, οι τρεις δημογραφικοί παράγοντες που επηρεάζουν τα περισσότερα κριτήρια είναι το είδος της σχολικής μονάδας στο οποίο υπηρετούν οι εκπαιδευτικοί (Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο), οι μεταπτυχιακές/διδακτορικές σπουδές που έχουν ολοκληρώσει και η συμμετοχή του δείγματος σε επιμορφωτικά προγράμματα.
Ολική ποιότητα στη διοίκηση
