The role of British Schools Overseas in promoting and upholding British values: using transmission context in policy analysis

With their central position in society as facilitators of information, schools and teachers play a key role in the articulation and embedding of government-driven policy targeted at school-age children; under the British government, this key role extends beyond the borders, to British Schools Overseas. In the last decade, this has been especially prevalent in the dissemination of anti-terrorism rhetoric and policy, created to prevent the radicalisation of students; most recently, this has involved the inclusion of ‘fundamental British values’ (FBV) in policy and curriculum. Using the work of Basil Bernstein and, in particular, the model of transmission context which sits within his theories on pedagogic discourse, this paper analyses the discourse embedded in multiple FBV policies. Through a focus on classification and framing of the discourses embedded in the policies, this paper highlights the transmission of power in these policies, with a focus on language used to convey this power; and conveys an understanding of the positioning, role and ‘responsibilisation’ of British schools, located outside of the United Kingdom, as central to FBV education as well as the solution to terrorism in Britain.

Υπερεθνικές πολιτικές γλωσσικού γραμματισμού και εθνικά αναλυτικά προγράμματα για τη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Η παρούσα διδακτορική διατριβή διερευνά, από την οπτική της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης και της Εκπαιδευτικής Πολιτικής, τις πραγματώσεις (enactments) των υπερεθνικών πολιτικών γλωσσικού γραμματισμού (language literacy) και των εθνικών αναλυτικών προγραμμάτων για τη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας σε δημόσια σχολεία υποβαθμισμένων αστικών περιοχών. Η προβληματική της διδακτορικής διατριβής συνοψίζεται στη θέση ότι οι μορφές παιδαγωγικής πρακτικής που αναπτύσσονται κατά την πραγμάτωση του αναλυτικού προγράμματος σε συγκεκριμένα σχολικά πλαίσια αποτελούν κρίσιμο παράγοντα ενίσχυσης ή άμβλυνσης του αναπαραγωγικού ρόλου της εκπαίδευσης, δημιουργώντας συνθήκες συμπερίληψης ή αποκλεισμού των μαθητών/τριών, ιδιαίτερα αυτών που προέρχονται από κοινωνικά μειονεκτούσες ομάδες. Για τη διερεύνηση του συγκεκριμένου ζητήματος πραγματοποιήθηκε μια εμπειρική έρευνα σε τέσσερα δημόσια Γυμνάσια υποβαθμισμένων περιοχών του κέντρου της Αθήνας, με υψηλό ποσοστό μαθητών/τριών με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό οικογενειακό υπόβαθρο. Τα εμπειρικά δεδομένα συνελέγησαν κατά τη διάρκεια των σχολικών ετών 2017-2018 και 2018-2019 με τα ακόλουθα ερευνητικά εργαλεία: α. 26 ημι-δομημένες κύριες συνεντεύξεις με 20 φιλολόγους, τους διευθυντές/τις διευθύντριες των σχολείων και με 2 Σχολικές Συμβούλους, β. 25 διδακτικές ώρες παρατήρησης στη σχολική τάξη του μαθήματος της Γλωσσικής Διδασκαλίας, και γ. 14 συμπληρωματικές ημι-δομημένες συνεντεύξεις με φιλολόγους στις οποίες σχολιάζουν τα κριτήρια με τα οποία αξιολόγησαν 28 γραπτά μαθητικά κείμενα (παραγωγές γραπτού λόγου). Η ανάλυση των εμπειρικών δεδομένων βασίζεται στην «εννοιολογική γραμματική» της θεωρίας του παιδαγωγικού μηχανισμού του Basil Bernstein, καθώς και στην περαιτέρω ανάπτυξή της από σύγχρονους/ες συνεχιστές της παράδοσής του. Με τα συγκεκριμένα θεωρητικά εργαλεία επιχειρείται η διεύρυνση της έννοιας του «ρυθμιστικού λόγου» («regulative discourse») του Bernstein, καθώς και η επαναπροσέγγιση της έννοιας του «σχολικού πλαισίου» («school context») την οποία προτείνουν ο Stephen Ball και οι συνεργάτες του. Απώτερος σκοπός αυτής της θεωρητικής ανάπτυξης είναι η παραγωγή εργαλείων περιγραφής και ανάλυσης των τοπικών πραγματώσεων των πολιτικών για τη σχολική (γλωσσική) γνώση και των δυνητικών συνεπειών τους για τις ακαδημαϊκές επιδόσεις των μαθητών/τριών, στις σύγχρονες συνθήκες ρύθμισης της εκπαίδευσης. Η ανάλυση των εμπειρικών δεδομένων κατέδειξε ότι οι εκπαιδευτικοί πραγματώνουν τα εθνικά αναλυτικά προγράμματα για τη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας σε ιδιαίτερα απαιτητικές συνθήκες εργασίας και με ποικίλες μορφές παιδαγωγικής πρακτικής. Ωστόσο, οι παιδαγωγικές πρακτικές που αναπτύσσονται στη σχολική τάξη διαμορφώνονται υπό την επίδραση ενός ισχυρού ρυθμιστικού λόγου ο οποίος επικεντρώνεται στη συμπερίληψη (inclusion) των μαθητών/τριών στις εκπαιδευτικές διαδικασίες. Ο συγκεκριμένος ρυθμιστικός λόγος, αν και ανομοιογενής, συνήθως διαμορφώνει μορφές πρακτικής που τείνουν να αναπαράγουν τις εκπαιδευτικές ανισότητες. Η ανάλυση των δεδομένων ανέδειξε ακόμη τον λιγότερο επιδραστικό ρυθμιστικό λόγο της «επιτελεστικότητας» («performativity»), ο οποίος κατασκευάζει το παγκόσμιο πρότυπο «του καλού/της καλής εκπαιδευτικού». Ο συγκεκριμένος λόγος διαμορφώνει μορφές πρακτικής οι οποίες, αν και χαρακτηρίζονται «σύγχρονες», συνήθως αδυνατούν να συνδέσουν αποτελεσματικά την παιδαγωγική με το αναλυτικό πρόγραμμα. Συνεπώς, τα ευρήματα της μελέτης εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τις νέες μορφές επαγγελματικής γνώσης που παράγονται και διαχέονται στα διάφορα επίπεδα της εκπαιδευτικής διακυβέρνησης (governance), ρυθμίζοντας την εργασία των εκπαιδευτικών, στο συγκεντρωτικό και γραφειοκρατικό ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο, κατά την περίοδο διεξαγωγής της εμπειρικής έρευνας, δε ρυθμιζόταν –τουλάχιστον ρητά- από τον ηγεμονικό λόγο της «επιτελεστικότητας», όπως συμβαίνει σε πολλά εκπαιδευτικά συστήματα.

Η μεθοδολογία της εκπαιδευτικής έρευνας υπό το πρίσμα της θεωρίας των νομιμοποιητικών κωδίκων

Η παρούσα διατριβή εξετάζει τη Μεθοδολογία της Εκπαιδευτικής Έρευνας ως γνωστικό αντικείμενο σε προπτυχιακό επίπεδο στα πανεπιστημιακά τμήματα των Επιστημών της Αγωγής και της Εκπαίδευσης στην Ελλάδα υπό το πρίσμα μιας σχετικά νέας κοινωνιογλωσσικής θεωρίας που ονομάζεται «Θεωρία των Νομιμοποιητικών Κωδίκων». Η θεωρία αυτή επεκτείνει τις ιδέες του Άγγλου Κοινωνιογλωσσολόγου Basil Bernstein και χρησιμοποιεί στοιχεία από το «πεδίο» του Pierre Bourdieu και τον Κριτικό Ρεαλισμό του Roy Bhaskar. Υπό το πρίσμα αυτής της θεωρίας συζητούνται στην παρούσα διατριβή οι τρόποι με τους οποίους γνώσεις και «γνώστες» στο υπό εξέταση γνωστικό αντικείμενο «νομιμοποιούνται» στη τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς και οι τρόποι με τους οποίους οι κώδικες αυτοί εμφανίζονται κατά τη διδασκαλία του εν λόγω γνωστικού αντικειμένου. Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα διατριβή εξετάζει την ιστορία και τους «κώδικες» της εκπαιδευτικής έρευνας στην Ελλάδα ως «απροσδιόριστης επιστήμης» από το 1920 ως τις μέρες μας. Σε ερευνητικό επίπεδο αναλύονται: (α) οι απόψεις 1005 φοιτητών και φοιτητριών και 71 καθηγητών και καθηγητριών από όλα τα πανεπιστημιακά τμήματα Αγωγής και Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, (β) οι αφηγήσεις ζωής τριών πρωτοπόρων στη θεμελίωση της Μεθοδολογίας Εκπαιδευτικής Έρευνας ως διδακτικού αντικειμένου στην Ελλάδα (Μιχάλης Βάμβουκας, Μιχάλης Κασσωτάκης, Θάλεια Δραγώνα) και (γ) τέσσερις διδασκαλίες στο αντικείμενο της Μεθοδολογίας Έρευνας. Βρέθηκε ότι η Εκπαιδευτική Έρευνα θεωρείται «κατώτερη» από αυτή των άλλων επιστημών και νομιμοποιείται με τους ρεαλιστικούς και θετικιστικούς κώδικες της φισεριανής Στατιστικής και της Ψυχολογίας. Οι διδάσκοντες «νομιμοποιούνται» μέσω των γνώσεων των προαναφερθέντων κωδίκων αλλά και από το καλλιεργημένο βλέμμα του γνώστη. Τέλος, σημασιολογικά «κύματα» μεταβαλλόμενης «πυκνότητας» και «βαρύτητας» ανιχνεύτηκαν, σύμφωνα με την Θεωρία των Νομιμοποιητικών Κωδίκων σε πανεπιστημιακά μαθήματα.

MENSAGEM PEDAGÓGICA EM TEXTOS DE MATERIAIS CURRICULARES EDUCATIVOS: uma análise a partir da dimensão organizacional

Nosso objetivo é identificar e caracterizar as variações na mensagem pedagógica que ocorrem na dimensão organizacional, no que diz respeito à prática pedagógica escolar representada em textos dos materiais curriculares educativos. O trabalho caracteriza-se por uma abordagem qualitativa, cujos dados foram produzidos por meio de documentos. A principal referência teórico-metodológica utilizada foi a teoria de Basil Bernstein. Em particular, foi utilizado o conceito de classificação, para analisar as relações entre discursos e espaços que são veiculados em textos desses materiais. Os resultados da análise mostraram que, além de motivos explícitos, a mensagem pedagógica em textos dos materiais curriculares educativos quanto à relação entre os espaços dos sujeitos, apresentou um partilhamento na organização e durante a realização da tarefa matemática, uma prática pedagógica escolar regulada por uma forte relação de intradisciplinaridade. Para isso, são empreendidos modos de ações de ensino que favorecem o sequenciamento da tarefa matemática.Palavras-chave: Mensagem pedagógica; Texto; Materiais curriculares educativos.Pedagogical message in texts of educational curriculum materials: an analysis based on the organizational dimensionAbstractWe aim to identify and characterize the variations in the pedagogical message which occur in the organizational dimension referring to the pedagogical practice represented in texts of educational curriculum materials. The work is characterized by a qualitative approach whose data were produced through documents. The main reference theoretical-methodological used was Basil Bernstein’s theory. In particular, it was used the concept of classification in order to analyze the relations among discourses and spaces that are transmitted in texts of these materials. The results of the analysis demonstrated that beyond explicit reasons, the pedagogical message in texts of educational curriculum materials referring to the subject’s spaces showed a sharing in the organization and during the realization of the mathematical task a school pedagogical practice regulated by a strong relation of intradisciplinarity. For this, modes of action are undertaken that favor the sequencing of the mathematical task.Key words: Pedagogical message; Text; Educational curriculum materials.Mensaje pedagógico en textos de materiales curriculares educativos: un análisis a partir de la dimensión organizacionalResumen Nuestro objetivo es identificar y caracterizar las variaciones en el mensaje pedagógico que ocurren en la dimensión organizacional, en lo que se refiere a la práctica pedagógica escolar representada en textos de los materiales curriculares educativos. El trabajo se caracteriza por un enfoque cualitativo, cuyos datos se han producido a través de documentos. La principal referencia teórico-metodológica utilizada fue la teoría de Basil Bernstein. En particular, se utilizó el concepto de clasificación, para analizar las relaciones entre discursos y espacios que se transmiten en textos de esos materiales. Los resultados del análisis mostraron que, además de motivos explícitos, el mensaje pedagógico en textos de los materiales curriculares educativos en cuanto a la relación entre los espacios de los sujetos, presentó un reparto en la organización y durante la realización de la tarea matemática, una práctica pedagógica escolar regulada por uma fuerte relación de intradisciplinaridad. Para ello, se emprenden modos de acciones de enseñanza que favorecen la secuenciación de la tarea matemática.Palabras clave: Mensaje pedagógico;. Texto; Materiales curriculares educativos.

O texto do material planejado de uma formação e-learning em modelagem matemática tematizando bullying

Esta pesquisa teve como propósito identificar os textos do discurso instrucional de modelagem matemática, tematizando o bullying, dos materiais planejados pelos formadores, que foram operados na relação pedagógica entre formadores e professores da educação básica, que participaram de uma formação e-learning. O estudo foi desenvolvido com base em dados do projeto de pesquisa interinstitucional, financiado pelo CNPq, Modelagem matemática na educação básica: efeitos de um ensino problematizador. A partir da análise documental do planejamento da formação foram desenvolvidas categorias de análise, em uma abordagem qualitativa, por meio do modelo sociológico da linguagem de descrição proposta por Basil Bernstein. Os resultados identificam a importância da modelagem e a experiência no espaço remoto, bem como, a modelagem matemática como forma de reconhecer o fenômeno bullying pelos professores em formação.

O estágio nos cursos de licenciatura em matemática em universidades baianas: recontextualizações e (re)existências

Este artigo apresenta resultados de uma investigação que teve por objetivo analisar como foram recontextualizados os textos das Diretrizes Curriculares Nacionais (DCN) para os Projetos Pedagógicos dos Cursos (PPC) de Licenciatura em Matemática em universidades estaduais e federais do estado da Bahia. Nesta investigação, nosso foco recaiu sobre a proposta delineada para a oferta do componente curricular Estágio. Apoiamo-nos em uma abordagem qualitativa, operacionalizada por meio da análise documental. Os dados foram analisados e categorizados à luz do que propõe Basil Bernstein, considerando-se dois eixos: princípios norteadores das resoluções para a proposta de Estágio e princípios estratégicos das resoluções para a organização e operacionalização da proposta de Estágio. Os resultados apontam para convergências e divergências na operacionalização dos projetos, o que permite inferir que os textos encontrados nas DCN foram recontextualizados de forma seletiva nos PPC.

A igualdade na aula de Matemática da Educação Infantil: por que devemos ficar atentos ao usar esse sinal?

O presente artigo tem por objetivo analisar os textos do discurso instrucional de igualdade que foram operados por uma professora no processo de recontextualização do curso de formação continuada em Early Algebra na sua sala de aula da educação infantil. E, desse modo, possibilitar que outros profissionais da Educação Infantil tenham acesso a esse estudo, a fim de que possam dialogar, levar para suas salas de aula e socializar experiências, assim como estabelecer uma interlocução com outros pares e pesquisadores. A pesquisa foi desenvolvida por meio de uma abordagem qualitativa, com a utilização do modelo de investigação da Linguagem de Descrição, desenvolvido pelo sociólogo Basil Bernstein, com o qual discutimos como foi realizado o deslocamento do texto do discurso de igualdade de uma Formação sobre Early Algebra em sala de aula. Para isso foram observadas duas propostas de atividades da Professora Juliana. Os resultados deste estudo evidenciam que é possível trabalhar com noções de equivalência desde a educação infantil, pois a professora realizou atividades de cunho algébrico, com os seus estudantes, favorecendo que eles estabelecessem relação com o conceito de equivalência por meio das interações nas brincadeiras e nas demais atividades propostas. Nesses contextos as crianças se aproximaram dos textos do discurso da igualdade.

A early algebra, o pensamento funcional e a recontextualização pedagógica dos textos produzidos por professoras dos anos iniciais: um estudo de caso

Este artigo tem como objetivo analisar os textos do discurso algébrico, voltados para o pensamento funcional, que foram recontextualizados e ditos pelos sujeitos (professora-estudante) da prática pedagógica, em uma turma de 3° ano do Ensino Fundamental. Tal artigo é fruto de uma pesquisa de mestrado realizada com um grupo de professoras dos Anos Iniciais. No entanto, o escopo deste estudo abarca apenas os dados coletados na sala de aula de uma dessas professoras. Sendo assim, a presente investigação insere-se em uma abordagem qualitativa, na perspectiva de um estudo de caso, tendo como fundamentação teórica a Teoria dos Códigos de Basil Bernstein, além da revisão de literatura no âmbito da Early Algebra. A análise dos dados revela que ao operacionalizar o processo de recontextualização pedagógica, a professora cursista mostrou domínio das regras de reconhecimento e de realização, sabendo mover os textos produzidos na formação para a sua prática pedagógica. Além disso, verificou-se que, ao serem movidos do espaço de formação para o espaço da sala de aula, os textos recontextualizados apresentavam similaridades e diferenças em relação aos textos produzidos durante a formação, pois, ao serem deslocados, tais textos foram regulados pelos princípios específicos daquela nova prática pedagógica.

Language Competence, School Performance and Social Class: Introduction to the Theory of Language Codes by Basil Bernstein

Presented is an attempt to comprehend the theory of language codes by Basil Bernstein. The main aspects of this concept are analyzed, namely: the difference between the subcultures of the middle and lower (working) classes, the social differentiation of the language, and the influence of learned language codes on school performance. It is shown that the theory of B. Bernstein not only allows us to establish a link between school performance and social origin: it helps to clarify the mechanism by which the relationship between a successful educational career, on the one hand, and belonging to a social class, on the other. This tool is the language codes that are internalized in the course of socialization, along with other elements (value orientations, patterns of perception, thinking and behavior) that are characteristic of the subculture of their class (their social environment); the degree of discrepancy between the linguistic (and, in general, cultural) attitudes and communication practices learned in early childhood, and those that operate in the school space and at all levels of the education system (taking into account the privileged, legitimate, position of the latter and the stigmatization of the former), determines the measure of educational failures. The concept of B. Bernstein is considered as a heuristic tool that contributes not only to expanding the horizons of existing ways of posing educational problems, but also to opening up new perspectives in their understanding.

Mensagens de educação matemática comunicadas no contexto de uma turma do Mestrado Profissional em Matemática em Rede Nacional

Neste artigo, o objetivo foi identificar e caracterizar que mensagens de educação matemática são comunicadas na prática pedagógica no contexto de uma turma do Mestrado Profissional em Matemática em Rede Nacional. Trata-se de uma pesquisa qualitativa e os dados foram produzidos por meio de observação, entrevistas e documentos, à luz de constructos da teoria dos códigos de Basil Bernstein. Os resultados sugerem diferentes formas de seleção, sequenciamento e compassamento da prática pedagógica, além de uma variação no enquadramento, tendendo a mais forte ou mais fraco. As mensagens sobre educar matematicamente observadas reforçam o propósito previsto nos documentos oficiais do programa de que a “melhoria da prática pedagógica” acontece por meio do “domínio aprofundado de conteúdo matemático”.