Brzęcząca i migocząca rzeczywistość. Owady w "Panu Tadeuszu" Adama Mickiewicza

Praca próbuje ustalić częstotliwość pojawiania się owadów w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza, jak też określić funkcję tych motywów. Stawia tezę, według której szczególna ich rola w poemacie wynika z zasady analogii między ludźmi a owadami, która obejmuje niemal wszystkich bohaterów. Dzięki temu świat przedstawiony zyskuje znamię jakiejś ulotności i kruchości, widmowości i zjawiskowości. Analizowane w pracy motywy wskazują, że na ten spójny i ograniczony terytorialnie, czasowo i kulturowo świat składa się jednak kilka powiązanych ze sobą światów. Pierwszy świat to rzeczywistość larwalna, kobiety w stanie przepoczwarzania się, dotknięte przez miłość. Drugi świat jest światem much uwikłanych w tradycję szlachecką. Istnieje oczywiście też świat natury ze swoimi tajemnicami i znakami, ale większość z analizowanych motywów dotyczy człowieka i jego kultury. Analogie z owadami przede wszystkim charakteryzują ludzkie zachowania. Badane przypadki potwierdzają tezę wyjściową – w ukazanej rzeczywistości Pana Tadeusza jest coś z brzęczenia, drżenia, migotania, trzepotania. To świat ulatujący, którego nie ma, ale którego ruch przypomina bezruch zawisających ważek. Wyraża nie tyle przemijanie, ile stan oczekiwania niemającego końca.

Peregrynacje Marii Komornickiej na podstawie listów do matki

This article concentrates mainly on the two-year period of Maria Komornicka's journey around Europe which began on August 31, 1898, in Krakow and ended on March 29, 1900, in Naples. The analysis of her ‘letters from the journey’ allows us to better understand Komornicka – the author of Biesy – her interests and views as well as her character and personality. The epistolography of Maria Komornicka (Piotr Odmieniec Włast) becomes a testimony of her life and the shaping of her personality. It is a document about the poet and the epoch.

Wpływ zapisów z podróży Maksymiliana Andrysona po południowej Warmii na rozbudzenie świadomości narodowej pod koniec XIX wieku

The aim of this article is to interpret Maksymilian Andryson’s records kept in 1881, during his travels around Warmia, and published in "Dziennik Poznań" in five instalments in 1882. He drew attention to the waning national life of the Poles living there, the deepening processes of Germanization and, therefore, the need for the Poles from the other lands under Prussian rule to become interested in the forgotten, to some extent, Warmia. He warned against its quick Germanization.

Sławomir Skowronek, Śnieg, ogień i krew. Pasjonująca powieść historyczna osadzona w Polsce 1807 roku, t. 1, Wyd. Napoleon V, Oświęcim 2017, ss. 513; tegoż, Mroki Tuoneli. Opowieść z czasów wojny Napoleona z IV koalicją 1806–1807 i wojny rosyjsko-sz

Sławomir Skowronek, Śnieg, ogień i krew. Pasjonująca powieść historyczna osadzona w Polsce 1807 roku, t. 1, Wydawnictwo Napoleon V, Oświęcim 2017, ss. 513; tegoż, Mroki Tuoneli. Opowieść z czasów wojny Napoleona z IV koalicją 1806–1807 i wojny rosyjsko-szwedzkiej 1808–1809, t. 2, Wydawnictwo Regionalista, Olsztyn 2019, ss. 440; tegoż, Rozbitkowie. Heilsberg roku 1823. Opowieść o ludziach szukających drogi do domu, t. 3, WydawnictwoNapoleon V, Oświęcim 2019, ss. 330

Intimacy and its violation: on the experience of illness in contemporary women's poetry

This article discusses selected aspects of the problem of self-perception by a sick individual, specific to the poetry of Polish women of the last few decades. The aim of the analysis is to show that the body is central to the illness experience and that a new type of intimacy appears in connection with its ailment. This is a „clinical intimacy”, the specificity of which is defined by a confrontation with suffering, the proliferation of the feeling of isolation, the intensity of emotions related to making the body public, its discovery and exposure in a hospital setting. The issue of „gender expropriation” in a marginal situation is also important, as is the scar, wound, physical violation of the body boundary, read as the „punctum” of the patient's body. The interpretation emphasises the individualization of artistic representations of the aforementioned aspects of „clinical intimacy”. The anthropological research perspective adopted in the sketch allows for the diagnosis of the subject matter in the context of the process of shaping subjective identity.

Obraz dojrzewania w obozie Zagłady. Relacja Haliny Birenbaum To nie deszcz, to ludzie

The aim of this article is to illustrate the manner in which stories about the process of becoming mature in the reality of the labour camp are built, in the context of the findings of feminist criticism. The author of the story examined is Halina Birenbaum, known from her numerous previously published personal accounts on this subject. In an interview with Monika Tutak-Goll It's not the rain, it's people, she evokes previously undisclosed emotions related to her stay in Birkenau. The camp events she recalls provide a significant supplement to the existing image of girls and women, attracting attention to this aspect of life in the camp. They are also proof of the relationship, recognized by psychologists and psychiatrists, between the experiences of life in a concentration camp and the attempt to return to the post-camp normality.

Zło patriarchatu. O Gniewie Zygmunta Miłoszewskiego jako kryminale zaangażowanym

This paper focuses on social commitment in crime fiction. Based on Zygmunt Miłoszewski’s Rage, it discusses the theme of violence against women and that of the criticism of the victim support system. The author of this article proposes the name for a new literary genre – the committed crime novel.

Nostalgiczne powroty do przeszłości. O fenomenie wielkich blokowisk oraz retroprzedmiotach w najnowszej prozie realistycznej

This article describes the phenomenon of large blocks of flats in the latest popular prose. It indicates that many writers, such as Cichowski, Chutnik, and Wilk, return to their childhood spent in the period of the late PRL [the Polish People’s Republic]. The leisurely rhythm of the story along with the factual recording of the old world reflect the atmosphere of the lost carefree life. The rich enumeration of retro-objects develops into the glorification of the past. Chutnik, Wilk and Cichowski focus on describing interpersonal relationships based on friendship and solidarity. Their works constitute a valuable bridge between the past and the present.