Εισαγωγή: Το φαινόμενο της διπλής διάγνωσης αποτελεί πρόκληση τα τελευταία χρόνια στον τομέα των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας τόσο στην Ευρώπη όσο και ανά το παγκόσμιο, δημιουργώντας επιτακτικά την ανάγκη για νέες καινοτόμες παρεμβάσεις και προσεγγίσεις με απώτερο στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση και την αποκατάσταση του φαινομένου αυτού. Σκοπός: Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση, η αξιολόγηση και η σύγκριση των χαρακτηριστικών της διπλής διάγνωσης, στα άτομα που προσεγγίζουν τα Κέντρα αντιμετώπισης της Τοξικοεξάρτησης και τις ψυχιατρικές μονάδες των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας Κύπρου. Επιπλέον σκοπός ήταν η διερεύνηση του χρόνου θεραπείας και του αριθμού των εισαγωγών των ατόμων σε σχέση με τα χαρακτηριστικά τους. Υλικό & Μέθοδος: Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν συνολικά 300 θεραπευόμενοι με παρουσία διπλής διάγνωσης, από τους οποίους οι 150 ήταν θεραπευόμενοι που εντάσσονταν σε Κέντρα Αντιμετώπισης της Τοξικοεξάρτησης Νόμιμων και Παράνομων Ψυχοδραστικών Ουσιών και 150 θεραπευόμενοι που εντάσσονταν σε Ψυχιατρικές Μονάδες. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με τη χρήση των EuropASI (European Addiction Severity Index), AUDIT, Structured Clinical Interview for DSM-IV Axis I Disorders και Axis II Disorders SCID-I και η κλίμακα αξιολόγησης συμπτωμάτων ψυχοπαθολογίας SCL-90-R.Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της μελέτης κατέδειξαν μεταξύ άλλων ότι:•Οι άνδρες που εντάσσονταν σε κέντρα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης παρουσίαζαν υψηλότερη συχνότητα διπλής διάγνωσης στο δείγμα (51,5%), σε σχέση με τις γυναίκες. •Οι γυναίκες που εντάσσονταν σε ψυχιατρικές μονάδες παρουσίαζαν υψηλότερα ποσοστά διπλής διάγνωσης.•Κύρια ουσία χρήσης και στις δύο ομάδες του δείγματος ήταν η κάνναβη (62,3% στις ψυχιατρικές μονάδες και 37,7% στα κέντρα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης).•Η ηρωίνη ως κύρια ουσία χρήσης εμφανίζεται πιο συχνά σε κέντρα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης (83,3%) σε σύγκριση με τις ψυχιατρικές μονάδες (16,7%).•Η πλειονότητα των ατόμων που εντάσσονταν σε κέντρα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης ανέμεναν απαγγελία κατηγορίας από τις δικαστικές αρχές κατά τη διάρκεια της τελευταίας τους εισαγωγής (66%).•Οι ασθενείς με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας παρουσίαζαν μεγαλύτερη συχνότητα εξάρτησης από το αλκοόλ.•Η αύξηση της διακοπής της φαρμακευτικής αγωγής σχετιζόταν με αύξηση του αριθμού εισαγωγών.•Οι απόπειρες αυτοκτονίας σχετίζονται θετικά με τον αριθμό εισαγωγών σε θεραπευτική διαδικασία •Οι γυναίκες που εντάσσονταν σε κέντρα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης παρουσίαζαν μεγαλύτερο γενικό δείκτη συμπτωμάτων σε σχέση με τους άνδρες.•Οι ασθενείς που ανέφεραν βίωμα ενδοοικογενειακής βίας παρουσίαζαν μεγαλύτερη συχνότητα διαταραχής προσωπικότητας.•Ο αριθμός εισαγωγών κατά τη διάρκεια του έτους σχετιζόταν αρνητικά με τη συχνότητα λήψης κάνναβης ως κύρια ουσία χρήσης.•Η ηλικία σχετιζόταν αρνητικά με τη συχνότητα λήψης κάνναβης ως κύρια ουσίας χρήσης.Συμπεράσματα: Συνοπτικά η μελέτη αυτή κατέδειξε ότι τα άτομα με παρουσία διπλής διάγνωσης που εντάσσονται τόσο σε κέντρα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης όσο και σε ψυχιατρικές μονάδες παρουσιάζουν βεβαρημένο ιστορικό σε όλους τους τομείς τόσο σε προσωπικό, επαγγελματικό, κοινωνικό, ψυχολογικό, και οικογενειακό επίπεδο, καθώς και αυξημένο αριθμό εισαγωγών. Η συνύπαρξη δυο ή και περισσοτέρων διαταραχών συχνά δυσκολεύει τόσο τον ίδιο τον ασθενή όσο και την οικογένεια του αλλά και τους επαγγελματίες υγείας οι οποίοι πολλές φορές νιώθουν ανεπαρκείς και όχι ικανοποιητικά καταρτισμένοι και εκπαιδευμένοι να αντιμετωπίσουν περιπτώσεις τόσο δύσκολες και κλινικά απαιτητικές. Παράλληλα η απουσία εξειδικευμένου χώρου αντιμετώπισης, δημιουργεί ένα τεράστιο κενό στη θεραπεία, ένα κενό το οποίο οδηγεί σε κατάχρηση των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, σε επανειλημμένες εισαγωγές και υποτροπές, οδηγώντας ολοένα και περισσότερο τα άτομα με παρουσία διπλής διάγνωσης στην αποδιοργάνωση και στην απομόνωση. Συμπερασματικά διαφαίνεται ότι πολλά χρειάζονται να γίνουν τόσο σε επίπεδο πολιτικής, όσο και σε επίπεδο κοινωνικό, ατομικό, και επιστημονικό έτσι ώστε το άτομο με παρουσία διπλής διάγνωσης να αντιμετωπίζεται ολιστικά και να εμπλέκεται στη διαδικασία της θεραπείας από το αρχικό στάδιο εισαγωγής του στις εν λόγω Υπηρεσίες με τρόπο που να ενισχύεται η παραμονή του στη θεραπεία, και όχι να αντιμετωπίζεται τμηματικά πρώτα η μια διαταραχή και στην συνέχεια η άλλη με τρόπο που πολύ συχνά οδηγεί το άτομο σε σύγχυση από τις προσφερόμενες Υπηρεσίες, σε πρόωρη αποχώρηση από την θεραπευτική προσπάθεια και σε αυξημένες υποτροπές με όλες τις αρνητικές συνέπειες που επακολουθούν τόσο σε επίπεδο ατομικό όσο και σε επίπεδο οικογενειακό και κοινωνικό.
Διερεύνηση και αξιολόγηση διπλής διάγνωσης στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας Κύπρου
