St Maxim the Greek: Some notes on his understanding of the sacred timeBased on a manuscript by St Maxim the Greek, this article explores his specific understanding of the relationship between language and biblical tradition. It gives some answers to questions concerning his theology, which are posed by his liturgical experience of the sacred time, which is based not on repeating the excerptions from the patristic authors, but is primarily founded on his accurate reading and in-depth perception of the Holy Bible. Maxim the Greek, who in his personal writings showed a detailed knowledge of both the Old Testament and Slavonic biblical texts, was thus not only able to separate the canonical from the non-canonical sacred texts, but also successfully classified the Christian teachings according to ethical value, from the Old Testament prophets to the apostles and the Church Fathers. With his hierarchy he also gave meaning to the ontological-eschatological dimension (three levels – appropriate to the Holy Trinity) of their spiritual efforts. His knowledge, which also reflects the precise understanding of dogmatic theological decisions of the first ecumenical church councils, ranks highest the learning that comes directly from the Son of God, which Maxim the Greek experienced through his theological-liturgical prayer practice.Maxim found theologically unambiguous formulations which most profoundly determined the specific nature of his personal theology in the Byzantine hymnography dedicated to the Mother of God. All the mentioned facts lead the author to the further explore his specific Old Church Slavonic language, in which he managed to preserve not only the early Christian mentality but also the theological-liturgical characteristics of the ascetic and later monastic discipline that he learned in the monastery of Vatopedi at the Holy Mount Athos. The article concludes with the proposition that only through detailed study of the personal language of St Maxim the Greek can we arrive at a definition of his Theology. Św. Maksym Grek. Kilka uwag o jego rozumieniu czasu świętegoArtykuł poświęcony jest specyficznemu rozumieniu związku języka i tradycji biblijnej w manuskrypcie św. Maksyma Greka. Proponuje odpowiedzi na pytania dotyczącego jego teologii, jakie zostały zawarte w jego liturgicznym doświadczeniu świętego czasu, które nie polega na odtwarzaniu ekscerpcji z autorów patrystycznych, lecz jest przede wszystkim oparte na właściwym odczytaniu i dogłębnym rozumieniu Biblii. Maksym Grek, który w swoich pismach osobistych wykazuje szczegółową wiedzę na temat zarówno Starego Testamentu, jak i słowiańskich tekstów biblijnych, posiada umiejętność oddzielenia nie tylko tekstów kanonicznych od niekanonicznych, ale także z powodzeniem klasyfikuje nauki chrześcijańskie zgodnie z ich wartością etyczną, od proroków Starego Testamentu do apostołów i Ojców Kościoła. Hierarchią tą nadaje także znaczenie wymiarowi ontologiczno-eschatologicznemu (trzy poziomy – właściwe Świętej Trójcy) ich wysiłków duchowym. Wiedza, która ujawnia się również w precyzyjnym rozumieniu decyzji dogmatycznych pierwszych ekumenicznych soborów Kościoła, sytuuje najwyżej bezpośrednią naukę płynącą od Syna Bożego, której Maksym Grek doświadczył dzięki teologiczno-liturgicznej praktyce modlitewnej.W bizantyńskiej hymnografii odnajduje on jednoznaczne sformułowania teologicznie, poświęcone Matce Boskiej, które najdobitniej określają specyfikę jego osobistej teologii. Wszystkie wspomniane fakty wiodą do dalszych badań jego charakterystycznego języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, w którym stara się zachować nie tylko wczesną mentalność chrześcijańską, lecz także teologiczno-liturgiczne cechy ascetycznej, a później monastycznej, dyscypliny, której nauczył się w monastyrze Vatopedi na Świętej Górze Atos. Artykuł stawia tezę, że tylko szczegółowe badania języka św. Maksyma Greka pozwalają na zdefiniowanie jego teologii.
St Maxim the Greek: Some notes on his understanding of the sacred time
