W zakresie aktywności kobiet w okresie II Rzeczypospolitej zaszły zmiany. Pierwszą było osiągnięcie poczucia bezpieczeństwa, które spowodowało, że tajne organizacje samokształceniowe, czytelnie, biblioteki wydawały się zbędne, choćby dlatego, że wysiłek wykształcenia w duchu polskim spoczywający w czasach zaboru pruskiego głównie na kobietach, został przejęty przez państwo. Działalność charytatywna natomiast uległa wzbogaceniu o nowe inicjatywy, rozkwitało życie towarzyskie, w wolnym państwie prowadzone swobodnie. Powstawały stowarzyszenia zawodowe przy zakładach pracy i przedsiębiorstwach, w każdym zaangażowane były także kobiety. Przyjmowano je również do towarzystw zakładanych przez mężczyzn. Niewątpliwie największe osiągnięcie, a więc prawa wyborcze, było także wyzwaniem, uniemożliwiało cichą pracę w swoim gronie, do której kobiety zdążyły się przyzwyczaić i wymagało niekiedy radykalnego forsowania argumentów, wymuszało poszerzenie horyzontów. Udział kobiet w przestrzeni społecznej II Rzeczypospolitej bez pracy rozpoczętej w XIX wieku byłby niemożliwy. Uświadomienie bowiem, również społeczne czy polityczne, jest procesem, w którym długa droga to nie tylko czas rozwoju kobiety – świadomej obywatelki, lecz i mężczyzny, gotowego, aby dzielić przestrzeń społeczną z kobietą.
Women’s organizations at the end of the 19th century and the participation of Polish women in the social life of the Second Polish Republic
When it comes to the activity of women during the times of the Second Republic, there were a lot of changes. Firstly, a sense of security was gained, which meant that secret self-education, reading rooms and libraries were redundant, since the effort of educating in the Polish spirit during Prussian occupation, mostly made by women, was overtaken by the state. Charitable activity was enriched with new initiatives, and social life flourished, because it could be led freely in the free state. Professional associations at plants and companies emerged, in which women also participated. Women were also welcome in societies established by men. Undoubtedly, the biggest achievement, the right to vote, was also a challenge, as it made it impossible to work quietly in limited, female-only circles – an activity women had managed to get used to. This sometimes required radical argumentation, and forced one to stay open minded. Female participation in the public life of the Second Republic would have been impossible without the work that had began in the 19th century. Raising awareness, both social and political, is a process. Long way is required not only for a woman to become a conscious citizen, but also for a man to become ready to share the social space.
Rathaus – Bahnhof – Museum. Auswirkungen ausgewählter kommunaler und privater Einrichtungen auf das soziale Leben der Bevölkerung in Czernowitz zur Zeit der Habsburgermonarchie
