Crucifixus dolorosus z kościoła Bożego Ciała we Wrocławiu

<p>Krucyfiks z kościoła Bożego Ciała we Wrocławiu, należącego niegdyś do zakonu joannitów, znajduje się dziś w Muzeum Narodowym w Warszawie. Rzeźba jest różnie datowana przez badaczy, od drugiej do czwartej ćwierci XIV wieku. Dokładny opis formalno-stylistyczny figury z kościoła Bożego Ciała pozwala na uchwycenie właściwości wizualnych, które częściowo potwierdzają postulowaną przez badaczy łączność z czternastowiecznym nurtem c<em>rucifixi dolorosi.</em>Bliskie formalnie rozwiązania sylwetki Ukrzyżowanego pochodzą z różnych terenów europejskich, jednocześnie jednak dzieło wrocławskie jawi się jako osobne na tle przywołanej grupy rzeźb pod względem stopnia wyniszczenia ciała, silnego przechylenia korpusu w prawą stronę, mocnego podkurczenia nóg i poszczególnych detali rzeźbiarskich. Figura wrocławska nawiązuje do zgeometryzowanych form znanych z krucyfiksów bolesnych z pierwszej połowy XIV wieku i jednocześnie w miękkości wygięcia torsu, w płynności kształtów żeber dostrzec można antycypację stylu pięknego. Zestawienie krucyfiksu z kościoła Bożego Ciała z wybranymi przykładami czternastowiecznej rzeźby śląskiej także wyklucza związki formalno-stylistyczne oraz warsztatowe. Jego wyraz ideowy, pokrewny Piecie z Lubiąża, łączy się ze specyficzną dla drugiej połowy XIII i całego XIV wieku pobożnością, zorientowaną na rozpatrywanie Męki Pańskiej i indywidualne przeżycie religijne. Choć poszczególne detale rzeźbiarskie właściwie figurze z kościoła joannitów, można łączyć z niektórymi wrocławskimi krucyfiksami, tak ekspresyjne ujęcie ciała nie znajduje sobie równych.</p><p>SUMMARY</p><p>The crucifi x from the Corpus Christi church in Wroclaw, which (the church) used to belong to the Hospitallers of St. John of God, is now the property of the National Museum in Warsaw. According to the art theorists, the sculpture is dated from the second to the fourth quarter of the fourteenth century. The detailed, formal and stylistic description of the sculpture from the Corpus Christi church enables the rendering of visual properties which partially confi rm the suggested connection between this fi gure and the fourteenth-century trend in sculpture known as crucifi xi dolorosi. The formally related structural solutions of the silhouette of the Crucifi ed come from different parts of Europe; at the same time, however, the sculpture from Wrocław seems to stand out as compared with the sculptures in question as regards the destroyed body of Christ, the strong inclination of His torso to the right, the squatted legs and particular sculptural details. The fi gure from the church in Wrocław refers to geometrized forms known from crucifi xi dolorosi of the fi rst half of the fourteenth century; at the same time the softness of the curved torso and the smoothness of the ribs anticipate the emergence of the beau style. The comparison of the crucifi x from the Corpus-Christi church with the selected examples of fourteenth- century Silesian sculptures also excludes formal-stylistic and technical connections. Its ideological meaning is close to the Pietà of Lubiąż (Leubus) and is associated with the specifi c type of devotion – typical of the second part of the thirteenth and the whole fourteenth century – oriented towards considering the Passion of Christ, and towards individual religious experiences. Although individual sculptural details characteristic of the Hospitallers of St. John church can be linked with some other Wrocław crucifi xes, the presentation of the body in such an expressive manner is unmatchable.</p>