Rynkowy model polskich ubezpieczeń gospodarczych w rolnictwie w okresie przygotowań do wejścia do UE (lata 1990–2004)
The market model of Polish economic insurance in agriculture in the period of preparations for joining the EU (1990–2004)
Funkcjonujący w Polsce od ponad trzydziestu lat model gospodarki rynkowej doświadczał – obok swoich niekwestionowanych osiągnięć – różnego rodzaju kryzysów. Od przełomu XIX i XX wieku gospodarka światowa, wkraczając w fazę nowej rewolucji postindustrialnej, boryka się z licznymi niestabilnościami społeczno-gospodarczymi. Wielu uczonych, w tym nobliści, przewiduje upadek kapitalizmu. Dzisiejszy świat dotykają pogłębiające się problemy gospodarcze, kryzysy społeczne, polityczne i religijne, ubóstwo i głód, a także klęski żywiołowe. Te ostatnie w znacznym stopniu dotykają gospodarkę rolną większości krajów świata. Stosowane dotychczas dość skutecznie w gospodarce światowej modele zabezpieczania działalności człowieka i materialnych skutków ryzyka – przede wszystkim metody ubezpieczeniowe – przestają wystarczać. W ramach systemu neoliberalnej gospodarki współczesny model ubezpieczeń stawia zasadę stałego zysku ponad społecznymi aspektami działalności ubezpieczeniowej. Wprowadzony w Polsce i realizowany ponad trzydzieści lat temu system kontraktowych ubezpieczeń gospodarczych okazał się niezadowalający zarówno dla sektora rolnego, ludności obszarów wiejskich, jak i dla gospodarki narodowej. Niniejsze opracowanie składa się z dwóch artykułów: pierwszy obejmuje okres pierwszych lat transformacji ustrojowej i ubezpieczeniowej, aż do początku uczestnictwa polskiego rynku rolnego w systemie Unii Europejskiej, tj. do połowy 2004 roku; drugi dotyczy okresu funkcjonowania polskiego rynku rolnego w strukturach unijnych. Podjęto także problem perspektyw i kierunków rozwoju systemu ubezpieczeń dla polskiego rolnictwa i ludności obszarów wiejskich, zmierzających do zaspokojenia oczekiwań ochronnych metodami ubezpieczeniowymi.