Podhale Goralian Vowels in Józef Tischner’s Recordings of Historia filozofii po góralsku: An Acoustic Phonetic Analysis

Artykuł ma charakter eksploracyjny i ma na celu ustalenie stopnia realizacji cech dialektalnych w stylizowanej wersji regionalnej odmiany języka polskiego. Przedmiotem badania są trzy tradycyjne cechy gwary podhalańskiej, które odróżniają ją od standardowej odmiany języka polskiego: rozwój tzw. samogłosek ścieśnionych, podniesienie artykulacji samogłosek przed spółgłoską nosową oraz archaizm podhalański. Za materiał posłużyły nagrania wybranych fragmentów Historii filozofii po góralsku ks. Józefa Tischnera dokonane przez niego samego. Nagrania poddano analizie akustycznej w celu zmierzenia wartości dwóch pierwszych formantów badanych samogłosek. Na podstawie pomiarów sporządzono wykresy samogłosek, według których przeprowadzono analizę wybranych cech. Badanie prowadzi do wniosków, iż nie wszystkie tradycyjne cechy gwarowe są konsekwentnie realizowane w nagraniach i w większości przypadków jest to wpływ systemu standardowego. ABSTRACT The current study is exploratory in character and aims to investigate the extent to which dialectal features are present in a stylised version of a regional variety of Polish. The focus is on three traditional features of Podhale Goralian that make it markedly different from Standard Polish: the treatment of Middle Polish raised vowels ė ȧ ȯ, prenasal raising and the Podhale archaism. The material analysed comprises a selection of recordings of Józef Tischner’s Historii filozofii po góralsku [A Goral History of Philosophy] performed by himself. The recordings were subjected to acoustic analysis to obtain values of the first two formants of the relevant vowels. An analysis was then conducted with the help of vowel plots created on the basis of the measurements. The conclusions indicate that the traditional features of Podhale Goralian are not always consistently realized in the recordings, which in the majority of cases may be attributed to the influence of Standard Polish.

Polish Deadjectival Nouns as Nominalized Adverbs

Wedle tradycyjnego opisu, polskie abstrakcyjne rzeczowniki odprzymiotnikowe (nomina essendi), takie jak np. lekkość czy jasność, są zbudowane z przymiotnikowego tematu i przyrostka -ość. Artykuł rozważa alternatywną analizę, wedle której -o-ść jest przyrostkiem złożonym, a tworzone z nim rzeczowniki odprzymiotnikowe przechodzą przez etap przysłówkowy, czyniąc je formami o strukturze [[[ A ] Adv ] N ]. Możliwość złożoności -o-ść sugeruje fakt, że -o jest przyrostkiem tworzącym przysłówki. ABSTRACT The traditional description of Polish abstract nouns such as lekkość‘ lightness’or jasność ‘brightness’ holds that they are formed with an adjectival root and the nominalizing suffix -ość. The paper considers an alternative analysis where -o-ść is a complex marker and such nominals go through an adverbial stage in their formation, rendering them [[[ A ] Adv ] N ] structures, a possibility suggested by the fact that the -o itself is an adverbial marker.

Explicit Import Revisited: A Critical Appraisal of Explicatures

The main goal of this paper is to argue that the way explicitly communicated content is approached in leading pragmatic theories is flawed, since it is posited that explicature generation involves pragmatic enrichment of the decoded logical form of the utterance to full propositionality. This kind of enhancement postulated to underlie explicature generation appears to be theoretically inadequate and not to correspond to the psychological reality of utterance interpretation. Drawing on earlier critique of extant pragmatic positions on explicatures, mainly by Borg (2016) and Jary (2016), I add further arguments against modelling explicitly communicated import in the way leading verbal communication frameworks do. It is emphasized that the cognitively plausible theory of communicated meaning is compromised at the cost of theory-internal concerns.

On Scalarity in the Verbal Domain. The Case of Polish Psych Verbs. Part 2: The Aspectual Classes of Polish Psych Verbs, Perfectivity, and Scales

Dokonane czasowniki stanów emocjonalnych sązwykle analizowane jako czasowniki wyróżniające fazępoczątkowądanego stanu. Te same predykaty mogąw pewnych kontekstach składniowych wyrażaćznaczenia ewolutywne. W artykule przedstawiona jest hipoteza, że w kontekstach inicjalnych, czasownik wyraża moment zaistnienia stanu w nosicielu. W kontekstach ewolutywnych predykat wyraża stopniowązmianęna skali intensywności stanu lub stopniowe nabycie stanu przez wszystkie części podzielnego argumentu czasownika. Zależnośćinterpretacji wewnętrznej struktury temporalnej zdarzeńod kontekstu składniowego pokazuje, wbrew tezie zawartej w pracy Rothstein (2020), że interpretacja rodzaju zdarzenia nie jest określona na poziomie czasownika dokonanego, ale ustalana jest na poziomie struktury zdaniowej (VoiceP/vP). ABSTRACT Polish perfective psych verbs are generally analyzed as inceptive predicates denoting the beginning of an emotional state holding of an experiencer. However, a perfective psych verb can also denote an event of gradual scalar change. In this paper, I argue that on the inceptive reading a perfective psych predicate denotes a transition from a state in which p does not hold to a state in which p holds of an experiencer. In events of gradual change, there is an increase in the degree on the scale of intensity of a given psych state or on the (abstract) extent scale contributed by a verb’s argument. As the internal temporal structure of the events denoted by perfective psych predicates can depend on elements of syntactic context outside the verb, the domain of aspectual composition in Polish is not the verb, pace Rothstein (2020), but VoiceP/vP.

Strict and Sloppy Readings of Pronominal Objects in Polish

W literaturze dotyczącej języków południowosłowiańskich pokazano, że klityki zaimkowe w tych językach przejawiajądwuznacznośćpod względem dokładnej i niedokładnej interpretacji. W artykule poddajębadaniu z tej perspektywy polskie zaimki w funkcji dopełnienia, pokazując, że ‒ pomimo iżnie sąklitykami ‒ mogąteżmiećinterpretacjęniedokładną, jeżeli sąosadzone w odpowiednim kontekście. Dane przemawiająprzeciwko podejściu wykorzystującemu mechanizm elipsy, w zgodzie z poglądem, że interpretacja niedokładna nie jest wiarygodnym testem dla struktur eliptycznych. Proponujęzatem alternatywnąanalizę, według której interpretacje dokładna i niedokładna wynikająz różnicy strukturalnej zaimka (odpowiednio PersP vs. NumP), dostarczając przy tym dodatkowych danych wskazujących na wagęrozróżnieńpragmatycznych dla badańnad własnościami interpretacyjnymi różnych typów jednostek nominalnych. Z bardziej ogólnego punktu widzenia dyskusja sugeruje, że dane empiryczne związane z zagadnieniem interpretacji niedokładnej sąniezwykle skomplikowane, przez co konieczne jest zbadanie szerszego spektrum języków i kontekstów w celu rozwikłania wszystkich istotnych zmiennych oraz zaproponowania optymalnego podejścia teoretycznego. ABSTRACT Pronominal clitics in South Slavic languages have been shown to manifest the strict/sloppy reading ambiguity effect. In this paper I examine Polish object pronouns from this perspective, observing that even though they are not clitics, they can still be compatible with the sloppy interpretation if the right type of context is provided. The data speak against an ellipsis-based approach, aligning with the view that the sloppy reading is not a viable test for ellipsis. I thus pursue an alternative analysis on which the strict and sloppy readings are associated with a structural difference in the composition of the pronoun (PersP vs. NumP respectively), offering along the way additional evidence pointing to the importance of pragmatic distinctions in investigations of the interpretive properties of different types of nominal elements. From a more general point of view, the discussion suggests that the empirical picture related to the sloppy interpretation is highly complex, making an investigation of a broader spectrum of languages and contexts indispensable for disentangling all the relevant factors and developing an optimal theoretical approach.

Interdiscursive Revitalization of the Red Plague Metaphor in Archbishop Jędraszewski’s 2019 Sermon: A Critical Analysis

Celem artykułu jest ukazanie opiniotwórczego potencjału metafory konceptualnej stosowanej w perswazji społeczno-politycznej, interpretowanej zarówno jako mechanizm poznawczy, jak i wysoce zideologizowane narzędzie dyskursywne. W części teoretycznej analizowane sązagadnienia interdyskursywności i intertekstualności w Krytycznej Analizie Dyskursu. Częśćempiryczna zawiera przeprowadzone na podstwie modelu Krytycznej Analizy Metafory jakościowe studium struktury i efektów perswazyjnych metafory tęczowej zarazy, publicznie użytej przez arcybiskupa Marka Jędraszewskiego w odniesieniu do środowiska LGBT w Polsce, będącej przykładem świadomego przekraczania granic gatunkowych w komunikacji społeczno-politycznej i religijnej. W odniesieniu do oryginalnego tekstu, z którego czerpie określenie wykorzystane przez arcybiskupa krakowskiego w jego kontrowersyjnym kazaniu, a mianowicie bardziej zakorzenionej historycznie metafory czerwonej zarazy, spopularyzowanej przez polskiego poetęJózefa Szczepańskiego w wierszu skomponowanym w czasie powstania warszawskiego w 1944 roku, analizowane sąinterdyskursywne i intertekstowe korelacje między dwiema metaforami ZARAZY (KOMUNIZM TO ZARAZA i LGBT TO ZARAZA). ABSTRACT The paper aims at demonstrating the creative perlocutionary potential of interdiscursive production and interpretation of conceptual metaphor used in socio-political persuasion, simultaneously interpreted as mental phenomenon and discursive practice that is historically entrenched and highly ideological. The Critical Metaphor Analysis model is used to investigate the interdiscursive application of two PLAGUE metaphors (COMMUNISM IS A PLAGUE and LGBT IS A PLAGUE) as an example of deliberate transcending of genre boundaries in the increasingly intertextual and interdiscursive world of both socio-political and religious discourses. The empirical part provides a qualitative study of the historical background, structure and persuasive effects of the rainbow plague metaphor (Pol. tęczowa zaraza), publicly used by the Archbishop of Cracow, Marek Jędraszewski, in reference to the LGBT community in Poland, conducted in relation to the original text on which it draws, namely the more historically entrenched red plague (Pol. czerwona zaraza) metaphor made popular by the Polish poet Józef Szczepański in his poem composed during the Warsaw Uprising 1944.

Accentual Doublets in Standard Languages in the Neo-Štokavian Base: Bosnian Standard Accentuation with a Focus on the Accentuation of Verbs

Współczesna bośniacka norma akcentuacyjna ma cechy wspólne ze standardowymi odmianami języków chorwackiego, czarnogórskiego, serbskiego i serbochorwackiego. Dlatego aby precyzyjnie określić, które elementy normy ortoepicznej sąbośniackie, należy jąrozpatrywaćprzede wszystkim w odniesieniu do niej samej. Z uwagi jednak na niespójności, niestabilności i wariantywnośćformy rdzeni trudno jest ustalićreguły skutecznej normy ortoepicznej, chyba że takie rozwiązanie zakładałoby tolerancjędla dużej liczby wariantów akcentowych. Niniejszy artykułpodejmuje problem czasownikowych dubletów akcentowych w standardowej odmianie języka bośniackiego. W tym celu należy przyjąćpodejście kontrastywno-komparatystyczne, poprzez porównanie różnych przykładów użycia w językach standardowych opartych na podstawie nowosztokawskiej. ABSTRACT Contemporary Bosnian normative accentuation shares common features with Croatian, Montenegrin, Serbian and Serbo-Croatian standard, and therefore in order to determine precisely which elements of the orthoepic norm are Bosnian, it should be considered above all in its own context. However, due to discrepancies, instabilities, and root variation, the task of establishing the principles of an efficient orthoepic norm remains a difficult one, unless such a solution were to tolerate a wide variety of accentual variants. This paper studies accentual doublets of verbs in the Bosnian standard. To this end, it is particularly important to assume a contrastive-comparative perspective, by evaluating varying usage in the standard languages with a Neo-Štokavian base

Polish Personal Pronouns: [PersPPers [NumPNum [n]]] and [NumP Num [n]]1

W niniejszym krótkim artykule argumentujęza przyjęciem założenia, że zaimki osobowe w języku polskim majądo dyspozycji dwa warianty strukturalne: zaimki w pierwszej i drugiej osobie to PersP, a zaimki w trzeciej osobie to PersP lub NumP. Ta różnica strukturalna jest odpowiedzialna za dostępnośćnie tylko określonej, ale także nieokreślonej (w tym nieszczegółowej) interpretacji zaimków osobowych w języku polskim, bez względu na ich złożonośćmorfologiczną(tzn. zarówno formy pełne, jak i zredukowane mogąmiećróżne interpretacje). Wyjaśnia to założenie, że fraza NumP może byćinterpretowana jako anafora własności. ABSTRACT In this short contribution I suggest that Polish personal pronouns have two available representations: first and second person pronouns are PersPs, whereas third person pronouns are either PersPs or NumPs. This structural difference is responsible for the availability of not only definite, but also indefinite (including unspecific) readings of personal pronouns in Polish, regardless of their morphological complexity (i.e., both full and reduced forms can have different types of interpretations). This follows on the assumption that NumPs can be interpreted as property anaphora.

Dynamics of Language Change: The Case of Polish barzo > bardzo

The paper discusses the benefits and shortcomings of modelling a language change with logistic regression, an approach often called the Piotrowski-Altmann law. It is shown with an example of an isolated change, which occurred in Middle Polish, namely barzo > bardzo. The study is based on a historical corpus of Polish consisting of several hundreds of texts with over 12 million running words. Logistic regression based on the entire dataset shows relatively high goodness of fit, still there are some data points, especially close to the end of the process, which are quite far removed from the idealised trajectory. In the article, the author seeks to answer the question: to what extent the quality of the corpus affects the model. An experiment was conducted: a number of texts were randomly removed in order to create a smaller corpus, containing 90%, 75% and 50% of the texts of the entire set. Since such procedure is repeated 200 times, it is possible to compare the distribution of the scores indicating the goodness of fit of the model. It turns out that the smaller the corpus, the more diverse the goodness of fit, and in some rare cases it is even better than its counterpart for a larger corpus. Still the larger the corpus, the scores indicating goodness of fit tend to be higher.

Phonetic Reduction of Intervocalic [w] in Contemporary Polish

Przedstawione w artykule wyniki analizy akustycznej opisujączęstotliwość, z jakąmiędzywokaliczna głoska [w] jest usuwana ze strumienia mowy. Analizie poddano wypowiedzi 20 rodzimych użytkowników języka polskiego, których poproszono o opowiedzenie fabuły filmu, w którym głównąpostaciąjest kobieta. Wyniki analizy akustycznej wskazują, że w ok. 25% przypadków międzywokaliczne [w] nie jest wymawiane, jeśli stanowi element końcówki fleksyjnej czasownika, np. -ała, -iła, -yła. W takich przypadkach trajektorie formantów, jak równieżich intensywność, nie wskazywały na obecnośćpółsamogłoski [w] pomiędzy samogłoskami lub zmiany te były tak niewielkie, że nie wywoływały akustycznego wrażenia głoski [w]. W badaniu nie stwierdzono przypadków usunięcia [w], jeśli dźwięk ten znajdowałsięw podstawie słowotwórczej, np. w słowach skała, szkoła. ABSTRACT This paper reports the results of an acoustic study concerned with deletion of intervocalic [w] in contemporary Polish. The data for analysis were obtained by asking twenty monolingual native speakers of Polish, ten males and ten females, to tell the story of a film or a book whose protagonist was female. The results revealed that approximately 25% of the sound combinations in question were reduced phonetically to a vowel geminate. In cases of deletion, the formant trajectories of the examined sound sequences either did not show any signs of the glide or the expected drop in formant frequencies throughout the glide section is so slight that it is rather unlikely to produce an auditory impression of a [w] sound. Importantly, in the analysed recordings, w-dropping affects only the glide elements found in various verb forms, while intervocalic [w] appears to be resistant to deletion in the few cases where the glide constitutes an element of the stem, e.g. in the nouns skała ‘rock’and szkoła ‘school’.