Αντικείμενο της παρούσας διατριβής αποτελεί η μέτρηση της σχετικής αποδοτικότητας και της μεταβολής της παραγωγικότητας, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α΄ βαθμού των Περιφερειών Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας κατά τα έτη 2012 - 2016. Στόχος της είναι η αξιολόγηση του συστήματος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Ελλάδας ως προς την σχετική αποδοτικότητα και την μεταβολή της παραγωγικότητας τους. Επιπροσθέτως εκτιμά την επίδραση των περιβαλλοντικών μεταβλητών στις τιμές της αποδοτικότητας. Η μέτρηση γίνεται με τις μεθόδους Περιβάλλουσα Ανάλυση Δεδομένων [Data Envelopment Analysis (D.E.A.)], Μέθοδος Ελαχίστων Τετραγώνων [Ordinary Least Square (O.L.S.)], Tobit και Malmquist, και με προσανατολισμό τόσο ως προς τις εισροές όσο και ως προς τις εκροές. Ειδικότερα, αξιολογούνται πενήντα Ο.Τ.Α. για τα έτη 2012 - 2016 με τρεις εισροές (συνολικές ετήσιες δαπάνες ανά κάτοικο, συνολικός αριθμός των εργαζομένων ανά κάτοικο, και αριθμός των οχημάτων ανά κάτοικο) και τέσσερις εκροές (αριθμός των εγγεγραμμένων μαθητών ανά κάτοικο σε δομές προσχολικής/ πρωτοβάθμιας / δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των Δήμων, συνολική ποσότητα των σύμμεικτων απορριμμάτων ανά κάτοικο, που οδηγούνται προς υγειονομική ταφή (Χ.Υ.Τ.Α.) ή προς ανεξέλεγκτη διάθεση (Χ.Α.Δ.Α.), αριθμός των σχολικών δομών της προσχολικής/ πρωτοβάθμιας / δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ανά κάτοικο και αριθμός των ωφελούμενων δημοτών από προνοιακά επιδόματα ανά κάτοικο). Ο σκοπός της εν λόγω διατριβής είναι να διερευνήσει τα ερωτήματα που τίθενται παρακάτω: I. Είναι η μέτρηση της σχετικής αποδοτικότητας και της μεταβολής της παραγωγικότητας των δήμων στις δύο Περιφέρειες (Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας) ιδιαίτερα σημαντική για την περίοδο 2012-2016; Είναι η επίδοση των ελληνικών δήμων γύρω από το μέσο επίπεδο των επιδόσεων άλλων χωρών και ιδιαίτερα εκείνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης; II.Οι επιδόσεις των δήμων βελτιώθηκαν κατά την περίοδο 2012-2016; III.Η αξιολόγηση των δήμων βάσει κριτηρίων αποδοτικότητας και παραγωγικότητας και ο προσδιορισμός των δήμων που αποτελούν δείκτες αναφοράς, συμβάλλουν στη χάραξη πολιτικής; IV.Είναι η μεταβολή της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητας των σχετικά μεγάλων δήμων συγκριτικά υψηλότερη από εκείνη των σχετικά μικρών δήμων; V.Υπάρχουν περιβαλλοντικές μεταβλητές που επηρεάζουν την αποδοτικότητα;Από όσο γνωρίζουμε, αυτή είναι η πρώτη μελέτη που απαντά σε αυτές τις ερωτήσεις. Τα κύρια ευρήματα της έρευνας σε σχέση με την αποδοτικότητα δείχνουν ότι υπάρχουν περιθώρια αύξησης της αποδοτικότητας σε αρκετούς Ο.Τ.Α. Ειδικότερα : i. Οι μέσες τιμές τεχνικής αποδοτικότητας υπό μεταβλητές και σταθερές αποδόσεις κλίμακας, η αποδοτικότητα κλίμακας και η μεταβολή της συνολικής παραγωγικότητας των δήμων είναι σύμφωνες με τα αποτελέσματα των δήμων των ευρωπαϊκών και μη χωρών. ii. Κατά τη διάρκεια των πέντε εξεταζόμενων ετών, σημειώθηκε σταδιακή βελτίωση (κατά έτος) της μέσης αποδοτικότητας και παραγωγικότητας των δήμων. iii. Οι καλύτερες επιδόσεις (αποδοτικότητα> μέση Variable Returns to Scale Efficiency (VRSTE), παραγωγικότητα> μέσηTotal Factor Productivity Change (TFPCH)) έχουν 16 από τους 50 δήμους (με προσανατολισμό στις εισροές) και 17 από τους 50 δήμους (με προσανατολισμό στις εκροές) και μπορούν να αποτελέσουν σημεία αναφοράς για τους άλλους δήμους. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να προσπαθήσουν να μάθουν από τις βέλτιστες πρακτικές για να βελτιώσουν τις δικές τους επιδόσεις. Αυτό είναι πρωταρχικό για την καλύτερη χρήση των περιορισμένων δημόσιων πόρων στο πλαίσιο της στρατηγικής κατεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων. iv. Οι σχετικά μεγάλοι δήμοι με δημογραφικά κριτήρια έχουν συγκριτικά καλύτερες επιδόσεις κατά μέσο όρο από τους σχετικά μικρούς. v. Οι περιβαλλοντικές μεταβλητές, (η πυκνότητα του πληθυσμού και ο τύπος του δήμου, και η απόσταση από την έδρα της Περιφέρειας) ανάλογα με τη μέθοδο εκτίμησης, έχουν στατιστικά σημαντική θετική επίδραση στην αποδοτικότητα του δήμου. vi. Οι Δήμοι της Θεσσαλίας έχουν κατά μέσο όρο καλύτερες επιδόσεις από τους δήμους της Στερεάς Ελλάδας. Στην πραγματικότητα, η ανάλυση των λόγων επίτευξης χαμηλών επιπέδων αποδοτικότητας και παραγωγικότητας βοηθά στην περαιτέρω αναγνώριση της αναποτελεσματικής λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και μπορεί να στηρίξει αποτελεσματικά μέτρα πολιτικής. Οι προτάσεις μας, περιελάμβαναν την αύξηση των μεγεθών των δήμων μέσω συγχωνεύσεων ή την αύξηση της εθελοντικής συνεργασίας των δήμων για να καταστούν πιο αποτελεσματικοί. Οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων τόσο σε επίπεδο δήμων όσο και σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης, θα ήταν καλό να συμβάλλουν στον εξορθολογισμό εάν αξιοποιήσουν σωστά τα ευρύματα. Τα κατάλληλα μέτρα πολιτικής θα οδηγήσουν σε βελτίωση των επιδόσεων όλων των δήμων και ιδιαίτερα εκείνων με χαμηλές επιδόσεις.