The Book Cover as a Paratext: Biblia Germanicolatina in the Martynas Mažvydas National Library of Lithuania

The book cover of Biblia Germanicolatina (1565), which is held at the Rare Books and Manuscrips Unit of the Martynas Mažvydas National Library of Lithuania, is analysed in this paper. This Bible was printed in a 20-volume collection in Wittenberg on request of August the Elect of Saxony (1526–1586). It was printed in the Latin and German languages. This Bible later became a part of various European libraries. Biblia Germanicolatina is analysed in the light of the paratext theory, which as a book history term is first used by French literary theorist Gerard Genette (1987). Genette used this term to describe objects and subjects surrounding the text: text spacing, lettering, book covers and even book advertisements. The analysis is performed using the provenance method, which leads to discovering the origins of the book’s binding and its primary sources. As of right now, five out of the 20 volumes from the collection are known to be held in Lithuanian memory institutions. As a result of this research, we were able to identify the bookbinder from Wittenberg who ordered the plate for tooling in 1564.

CAMINHOS DE TRANSGRESSÃO: A HEROÍNA QUE OUSA E DESAFIA NA OBRA-PRIMA DE KATE CHOPIN

Kate Chopin se tornou uma importante escritora da literatura realista dos Estados Unidos, no século XIX, por abordar a temática de conscientização feminina em sua obra. O universo feminino de suas narrativas constitui-se de personagens que buscam liberdade e autoafirmação em meio à hostilidade da dominação masculina na cultura fin de siècle. O despertar (1899), a obra-prima da autora, escandalizou a sociedade sulista estadunidense e foi considerado por grande parte da crítica como um romance vulgar e imoral, por tratar de questões como a independência afetiva, financeira e sexual da protagonista Edna Pontellier, que percorre um caminho transgressor em busca da emancipação. Nesse sentido, o presente trabalho objetiva apresentar a trajetória de emancipação feminina da heroína, que rompe com o estereótipo de mulher ideal construído pela ideologia patriarcal, por meio de atitudes consideradas subversivas para a época. Para tanto, a análise será embasada pelos pressupostos teóricos de Virginia Wolf (1942) acerca da imagem do anjo do Lar, de Wendy Martin (1988) em relação às personagens femininas da obra, de Antônio Candido (1976), Edward Morgan Forster (2005) e Ruth Miguel (2016) sobre a personagem de ficção e de Gérard Genette (1972) a respeito do foco narrativo.

Cosmopolitismo y nación: Juguemos en el mundo de María Elena Walsh

Juguemos en el mundo de María Elena Walsh fue espectáculo, dos discos, un libro, un film y un producto artístico que marcó el comienzo de su producción para adultos y fue representativo de la cultura popular cosmopolita de la argentina de finales de los sesenta. El disco consta de 12 canciones en las que convergen géneros nacionales e internacio­nales, interpretados por Walsh y un grupo que contó con arreglos de Oscar Cardozo Ocampo. Nos enfocaremos en dos canciones: Manubrio azul y El 45, que se caracterizan por su alto grado de intertextualidad. Con apoyo en los estudios sobre cultura popular y pospopular de Pablo Alabarces (2020), los abordajes estéti­cos sobre producciones cosmopolitas argentinas de Gonzalo Aguilar (2009) y la teoría lite­raria de Gerard Genette sobre hipertextualidad (1989), intentaremos comprender cómo estas canciones proponen una variante cosmopolita que representa musicalmente a la argentina de finales de los sesenta.

The concept of paratextuality in literary genre Chick-lit

This text is an analysis of the concept of paratext based on contemporary literature. In addition to the theoretical part concentrating on the idea of Gérard Genette, some information on the Chick-Lit genre appeared in the article. Among other things, genre characteristics, historical backgrounds and biographical notes of the authors of the analysed novels were described. Genette's theory clearly shows that an inseparable part of the book as a final product is its cover and what the reader finds on it. These are, among others, the title, abstract, of significance is also the colouring or even the location of the author's name. All these elements have been described in detail and analysed according Gérard Genette's concepts.

Time and Anachronism in Pynchon's «Vineland»: a Genettean Analysis

El objetivo del Trabajo es analizar, desde una perspectiva genetteana del orden temporal, la incidencia que las numerosas anacronías presentes en el discurso de Vineland (1990), de Thomas Pynchon, tienen en el conjunto de la obra, bien a través de movimientos analépticos y prolépticos, bien mediante inmersiones en niveles hipodiegéticos. Para alcanzar dicho objetivo se presentará el marco teórico más utilizado en narratología, el propuesto por Gérard Genette. Asimismo, se observarán tanto las debilidades de esta propuesta en su aplicación sobre literatura postmodernista como la perspectiva más reciente de Brian McHale, a fin de establecer un modelo de análisis alternativo en aquellos discursos no secuenciales.

transtextualidad en los títulos de crédito en «The human voice» (2020) de Pedro Almodóvar

The human voice (Almodóvar, P. 2020) trata sobre la soledad humana, concretamente la femenina, a través del drama y desesperación de una mujer que da todo lo que tiene para mantener su relación amorosa, pero que tampoco duda en cambiar lo que le queda. Estrenada en el Festival de Venecia, es quizás la obra del Pedro Almodóvar donde mejor se puede observar una relación simbiótica en la que la transtextualidad (término y teoría de Gerard Genette comúnmente utilizado en el ámbito literario) trasciende para generar un puzzle en el que el telón de apertura de los títulos de crédito, con una carga identitaria magnánima, dialogará bajo la creatividad de Stvdio Gatti, sobre la cinta del director manchego, sin matizarla ni zcomplementarla. Ambas partes (títulos y cinta) conversarán de manera lúdica y transversal para des- embocar en la irremediable demostración de que los títulos de crédito en la obra fílmica de Pedro Almodóvar tienen un comportamiento transtextual inequívoco.

"Prima Facie": um estudo sobre as capas dos livros de artista

O artigo se baseia nas funções da linguagem, de acordo com Roman Jakobson, para estabelecer uma tipologia das capas de livros, seus usos e funções — capas informativas, poéticas, expressivas ou metalinguísticas. As reflexões sobre a estrutura da capa são baseadas no texto de Gerard Genette sobre os paratextos editoriais. Alguns aspectos históricos do livro são abordados, bem como as tendências mais recentes da arte contemporânea, como a escrita não-criativa. Apresenta também a relação complementar entre as informações da folha de rosto e da capa, os livros cuja narrativa começa na capa, os que possuem mais de uma capa e as obras que são constituídas apenas pela sobrecapa. O artigo apresenta estudos de caso de livros antigos e recentes, artistas estabelecidos e jovens artistas, brasileiros e estrangeiros.

A presença da “religião” na literatura: uma questão de participação estética?

Perguntando pelo estatuto da “religião” quando sua transparência se torna inequívoca na tessitura dos textos literários, este ensaio pretende ser uma contribuição ao campo de estudos que toma as relações entre religião e literatura como sua principal tarefa. Seguindo algumas provocações de Susan Sontag (2020) e após evocar, principalmente, o pensamento de Gérard Genette (2010), propomos, mesmo que de modo provisório e operacional, a noção de participação estética da religião como material artístico-literário. Com a finalidade de oferecer ilustrações acerca dessa possível função realizada pela “religião” quando presente nas criações literárias, empregamos três escritos de Woody Allen reunidos sob o título The Scrolls, que estão coligidos em Without Feathers (1975). Tais ilustrações são apresentadas com aportes teóricos provenientes de Gérard Genette (1982) e Dominique Maingueneau (2009).

Η αλληλεπίδραση του πεδίου της λογοτεχνίας και του πεδίου του κινηματογράφου στο έργο του Θανάση Βαλτινού

Η παρούσα διδακτορική διατριβή θα εξετάσει τη συνύπαρξη της κινηματογραφικής γραφής και λογοτεχνικής αφήγησης στην λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού και τη διαθεματική συνάφειά της με κινηματογραφικές μεταφορές έργων του και θα προχωρήσει στην συγκριτολογική προσέγγισή τους με αναφορά στη θεωρία του Gerard Genette και του Rolande Barthes για τη σχέση του οπτικού και λογοτεχνικού κειμένου και τους όρους που αυτή εκδηλώνεται αλλά και τη θεωρητική τοποθέτηση του Seymur Chatman για τη σχέση κινηματογραφικής και λογοτεχνικής αφήγησης. Έχει διαπιστωθεί από την πρόσφατη κατεύθυνση των κινηματογραφικών αλλά και των λογοτεχνικών σπουδών η ισχυρή παρουσία της κινηματογραφικής γλώσσας μέσα στη λογοτεχνική γραφή και η πνευματική όσμωση των δύο πολιτισμικών προϊόντων αλλά και η έλλειψη συστηματικής μελέτης και διερεύνησης της οργανικής τους σχέσης, ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις όπως του Βαλτινού στον ελλαδικό χώρο πλην σύντομων άρθρων εισηγήσεων.Σκοπός της παρούσας διδακτορική εργασίαςείναι να αναδείξει τα κινηματογραφικά γνωρίσματα της γραφής στο έργο του Βαλτινού, να διαπιστώσει την αξιοποίηση της λογοτεχνικής ιδιότητας του δημιουργού ως σεναριακού συντελεστή στα κινηματογραφικά κείμενα που συνέθεσε αλλά και να εξετάσει την διαθεματικότητα των κινηματογραφικών διασκευών των κειμένων του συγγραφέα. Η ελληνική βιβλιογραφία σε επίπεδο εκτεταμένης ανάλυσης των παραπάνω θεματικών παρουσιάζει ιδιαίτερη έλλειψη ανάλογης έρευνας και χρειάζεται την ενίσχυση της συγκεκριμένης ερευνητικής κατεύθυνσης. Πιο συγκεκριμένα στο 1ο Κεφάλαιο, η εν λόγω εργασία θα αναφερθεί στην ανάπτυξη των θεωρητικών αναζητήσεων που συγκρότησαν την έρευνα της σχέσης κινηματογράφου και λογοτεχνίας, στην ιδιαίτερη σημασία που δόθηκε στους όρους υπό τους οποίους ένα λογοτεχνικό κείμενο μεταμορφώνεται σε οπτική ύλη, δηλαδή ποια στοιχεία της λογοτεχνικότητας διασώζονται και ποια τροποποιούνται κατά την μεταμόρφωσή του, ποια στοιχεία της κινηματογραφικής γλώσσας έχουν καταλήξει να θεωρούνται ότι αποτελούν συστατικό της λογοτεχνικής γραφής και αποδεικνύουν ότι η σχέση των δύο πεδίων είναι αμφίδρομη και δυναμική, παρόλες τις ενστάσεις που εκφράζονται κατά καιρούς από δημιουργούς, ιδίως της λογοτεχνίας ότι οι δύο μορφές τέχνης είναι ασύμβατες.Στο 2ο Κεφάλαιο θα αποτελέσει αντικείμενο μελέτης η κινηματογραφική χρήση του χώρου στα έργα του Βαλτινού και θα απαντηθεί το ερώτημα ποια γνωρίσματα των κινηματογραφικών πλάνων εντοπίζονται στα αντίστοιχα κείμενα.Στο 3ο Κεφάλαιο θα εξεταστεί η χρήση του χρόνου και το κατά πόσο υλοποιείται η κινηματογραφική αντιμετώπισή του από το συγγραφέα. Στο 4ο Κεφάλαιο θα διερευνηθεί αν ο τύπος της κινηματογραφικής αφήγησης επιδρά και σε ποιο βαθμό στο έργο του Βαλτινού και θα αναδειχθούν τα τεκμήρια που επαληθεύουν τον ισχυρισμό αυτόν.Στο 5ο Κεφάλαιο θα εξεταστεί η τεχνική του μοντάζ και του editing στη σύνθεση των πεζογραφημάτων του Βαλτινού και πώς αυτή ρυθμίζει την ταυτότητα τους.Στο 6ο Κεφάλαιο θα αναζητηθούν πιθανές ενσωματώσεις δύο βασικών τεχνικών του κινηματογράφου, της χρήσης του φωτός και του ήχου στο αισθητικό αποτέλεσμα του λογοτεχνικού έργου του Βαλτινού.Στο 7ο Κεφάλαιο θα εξεταστούν στοιχεία διακειμενικής λειτουργίας στην κινηματογραφική μεταφορά του Χρήστου Σιωπαχά, Η κάθοδος των εννιά σε αναφορά με τη νουβέλα του Βαλτινού, Η κάθοδος των εννιά.Στο 8ο Κεφάλαιο θα μελετηθούν περιπτώσεις κινηματογραφικών σεναρίων που συνέγραψε ο συγγραφέας για ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου και πώς αυτές συνδέονται διακειμενικά με το λογοτεχνικό σώμα του.Στο 9ο Κεφάλαιο θα ακολουθήσουν συμπεράσματα για την ερευνητική πορεία της εργασίας. Η διδακτορική εργασία θα ολοκληρωθεί με την παράθεση του παραρτήματος που θα περιέχει μια συνέντευξη του υποψηφίου διδάκτορα με τον συγγραφέα στο ίδρυμα Πέτρος Χάρης τον Οκτώβριο του 2018.

DAS FRANJAS DA OBRA AOS SENTIDOS DO TEXTO: AS NARRATIVAS DE PEPETELA

O presente texto tem como objetivo analisar as estratégias discursivas e textuais presentes em Mayombe (2013 [1980]) e O planalto e a estepe: Angola, dos anos 60 aos nossos dias. A história real de um amor impossível (2009), de Pepetela, no trânsito paratexto, texto e contexto. À luz da noção de “paratexto autoral”, de Gérard Genette (2009 [1987]), articulam-se o nome do autor, o título e a dedicatória à instância narrativa e ao espaço. Como o paratexto coloca-se em relação ao texto, o pseudônimo Pepetela orienta a ótica para os narradores, e o título e a dedicatória suscitam o espaço. Assim, tanto os narradores quanto as geografias espaciais conectam-se ao eixo comum nas duas obras: a convivência entre diferentes grupos e sujeitos e suas diversas formas sociais e culturais.