Οι φθαλικοί εστέρες (phthalate esters, PEs), η δισφαινόλη-Α (bisphenol-A, BPA) και τα παραβένια (parabens, PBs) χρησιμοποιούνται ευρέως σε πάρα πολλά προϊόντα καθημερινής χρήσης. Παρουσιάζουν ενδοκρινική δραστικότητα και συνδέονται με αρνητικές επιδράσεις στη υγεία. Ο ανθρώπινος οργανισμός, αφού έρθει σε επαφή με αυτές τις ενώσεις, τις μεταβολίζει και τις αποβάλει κυρίως μέσω των ούρων. Τα επίπεδα των μεταβολιτών στα ούρα αποτελούν βιοδείκτες έκθεσης. Αναπτύχθηκε μια μέθοδος προσδιορισμού οκτώ μεταβολιτών των PE, έξι PB και της BPA με χρήση υγρής χρωματογραφίας συζευγμένης με διαδοχική φασματομετρία μαζών (liquid chromatography-tandem mass spectrometry, LC-MS/MS). Για πρώτη φορά επετεύχθη: Ι) ένα κοινό πρωτόκολλο επεξεργασίας ανθρώπινων ούρων για τον προσδιορισμό μεταβολιτών των PEs, PBs και BPA, II) ο διαχωρισμός των ισο- / κ- μορφών του πρόπυλο- και βούτυλο- παραβενίου με χρήση συμβατικής χρωματογραφικής στήλης υψηλής απόδοσης.Η μέθοδος εφαρμόστηκε στην ανάλυση δειγμάτων από διακόσιες τριάντα εννέα (239) εγκυμονούσες γυναίκες, τα ισάριθμα (239) παιδιά τους στην ηλικία των 2.5 ετών και από πεντακόσια (500) 4-χρονα παιδιά, μέλη της κοόρτης «ΡΕΑ». Τα επίπεδα συγκεντρώσεων των μεταβολιτών των PEs και της BPA ήταν συγκρίσιμα με αντίστοιχες μελέτες, που διεξάχθηκαν σε χώρες της Ευρώπης και των Η.Π.Α., ενώ τα επίπεδα των PBs βρέθηκαν υψηλότερα σε σχέση με μελέτη από τη Δανία. Η ημερήσια πρόσληψη (Daily Intake, DI) κατά την εγκυμοσύνη ήταν υψηλότερη σε σχέση με τα παιδιά για όλες τις ενώσεις που εξετάστηκαν, εκτός από το δι-αίθυλο-έξυλο-εστέρα του φθαλικού οξέος (di-2-ethylhexyl phthalate, DEHP) και την BPA. Τα επίπεδα της παραμέτρου DI ήταν χαμηλότερα στα παιδιά 4-ετών σε σχέση με αυτά των 2.5 ετών. Ασθενείς συσχετίσεις (two-tailed spearman; CC 0.1-0.2; p<0.01) παρατηρήθηκαν στις συγκεντρώσεις εγκυμοσύνης/παιδιών 2.5-ετών των δι-αίθυλο-φθαλικού εστέρα (di-ethyl phthalate, DEP), δι-βούτυλο-φθαλικού εστέρα (di-n-butyl phthalate, DnBP), βούτυλο-βένζυλο-φθαλικού εστέρα (butyl-benzyl phthalate, BBP) και αίθυλο-παραβενίου (ethyl paraben, EPB). Η έκθεση ομαδοποιήθηκε σε δυο κύριες πηγές: προερχόμενη από πλαστικά υλικά για τους PEs/BPA και από είδη προσωπικής υγιεινής-φροντίδας για τα PBs/DEP(di-ethyl phthalate). Η μελέτη του μεταβολισμού του DEHP έδειξε ότι η έκταση του σχετίζεται με την ηλικία και το φύλο. Η συνεισφορά των PΕs στην αντίστοιχη ημερήσια πρόσληψη, μέσω του αέρα εσωτερικού χώρου και του πόσιμου νερού, ήταν σε χαμηλά ποσοστά ως προς τη συνολική.
Μελέτη των επιπέδων έκθεσης σε ενδοκρινικούς διαταρακτές της πληθυσμιακής ομάδας (Κοορτής) μητέρας-παιδιού ΡΕΑ (Κρήτη)
