scholarly journals Na canoa de Mia Couto: a poética da travessia em 'O outro pé da sereia', de Mia Couto

2015 ◽  
Vol 8 (9) ◽  
Author(s):  
Amilton Freire De Queiroz
Keyword(s):  
Edouard Glissant ◽  
Edward Said ◽  
Homi Bhabha ◽  
Silviano Santiago

A pauta principal deste artigo ampara-se no escopo de examinar a poética da travessia no romance O Outro Pé da Sereia (2006), de Mia Couto. Para perambular nessa frutuosa paisagem ficcional, serão articuladas as bússolas teórico-metodológicas lapidadas por Tania Franco Carvalhal, Silviano Santiago, Benjamim Abdala Júnior, Laura Cavalcante Padilha, Eneida Maria de Souza, Zilá Bernd, Maria Zilda Ferreira Cury, Daniel Henri-Pageaux, Édouard Glissant, Linda Hutcheon, Homi Bhabha e Edward Said. Com as chaves de leitura gestadas por esses intelectuais, espera-se entrar pelas portas do romance miacoutiano, de tal forma a lê-lo sob o limbo temático dos laços de solidariedade estabelecidos em torno da construção de cenas literárias alicerçadas na figuração de atores narrativos que modulam na frequência do pensamento da fronteira, do rizoma, da errância e das redes. Passeando na encruzilhada desse rizoma de solidariedade, olhado sob os auspícios da poética da travessia, o presente trabalho movimenta-se rumo ao mapeamento de percursos de personagens que se despem das clausuras da raiz monolíngue, como ensina Glissant (2011), para tornam-se seres errantes que peregrinam nas zonas opacas dos paradoxos da violência física e simbólica imputada à(s) África(s).  A partir da leitura transversal desses lugares de trocas, intercâmbios, desvios, deriva, fragmentação, hibridismo e mestiçagem, quer-se projetar um balbucio que culmine por mapear as passagens e os transportes interculturais operados no plano das textualidades ficcionais contemporâneas. Em face disso, nosso olhar ancora-se na lição de que ler e analisar um texto literário é saber que ele esgarça a fronteira literária, convocando a moldura de outros campos do saber, conforme pontua Eneida Souza. Destarte, para fechar com a prestimosa metáfora de Tania Carvalhal, busca-se rastrear os encontros na travessia (1991), haja vista os encontros contribuírem, em última instância, para investigar os modos de abertura ao Outro na cartografia das cenas rizomáticas, fronteiriças e errantes grafadas no palco da letra de Mia Couto.

scholarly journals A escrita do exílio como um discurso sobre o ausente, em On Canaan’s Side, de Sebastian Barry

2021 ◽  
Vol 74 (1) ◽  
Author(s):  
Elisa Lima Abrantes
Keyword(s):  
Edward Said ◽  
Homi Bhabha ◽  
Silviano Santiago

Neste artigo discuto a questão do exílio no romance On Canaan’s Side (2011), tecendo considerações sobre o sujeito diaspórico desenvolvidas por Silviano Santiago (1978), Homi Bhabha (1995) e Edward Said (2003). O romance é uma autobiografia de uma personagem de ficção, cuja história pessoal se entrelaça a episódios traumáticos da história da Irlanda e dos Estados Unidos, país em que a protagonista vive exilada desde a década de 1920. A meu ver, a prática historiográfica nomeada micro-história (Ginzburg; 2006) assemelha-se ao tipo de história que Sebastian Barry escolhe contar, bem como a escrita da história como um discurso sobre o ausente (Certeau; 2011), usada alegoricamente pelo autor no romance.

scholarly journals Crossing borders y nuevas creatividades. El pensamiento de frontera en la producción artística de Teresa Margolles y Guillermo Gómez- Peña

2020 ◽  
Vol 30 ◽  
pp. 109-129
Author(s):  
Modesta Di Paola
Keyword(s):  
Gloria Anzaldua ◽  
Edouard Glissant ◽  
Edward Said ◽  
Homi Bhabha ◽  
Fernando Ortiz ◽  
Sobre Todo ◽  
Arte Contemporáneo

En el nuevo escenario de la producción teórica y crítica del arte contemporáneo, redefinido por los flujos globales y la movilidad de géneros, disciplinas, comportamientos y metodologías, surge la necesidad de crear nuevas herramientas de interpretación de las prácticas artísticas. Teóricos de varios ámbitos disciplinares como Edward Said, Homi Bhabha, Édouard Glissant, Fernando Ortiz, Walter Mignolo, Gloria Anzaldúa, entre otros, han creado una narrativa de resistencia para deconstruir las estrategias modernistas de igualdad que las ciencias sociales tradicionales han imaginado como sólidas e inamovibles (la nación, la clase, la adscripción político-ideológica). Las teorías del arte sumergidas en el posestructuralismo —con frecuentes incursiones hacia el posmodernismo y el poscolonialismo— son deudoras de estas posiciones conceptuales y revelan el interés hacia la resistencia en contra del proyecto etnocéntrico y universalista de la modernidad. Los artistas mexicanos Teresa Margolles y Guillermo Gómez-Peña, generando una movilidad identitaria y cultural en este escenario posnacional, poshistórico y poscolonial, significan casos de estudio significativos para entender el cambio de paradigma que domina buena parte de la producción artística actual, sobre todo en contextos fronterizos.

scholarly journals O olhar etnográfico e a voz subalterna

2001 ◽  
Vol 7 (15) ◽  
pp. 107-147 ◽  
Author(s):  
José Jorge de Carvalho
Keyword(s):  
Edward Said ◽  
Homi Bhabha ◽  
Gayatri Spivak

O artigo propõe, em primeiro lugar, uma revisão teórica da Antropologia, avaliando seu lugar no rol das teorias atuais das Ciências Humanas. Para tanto, constrói a metáfora das metamorfoses do olhar etnográfico, o que permite detectar momentos importantes da recepção e reprodução, em países periféricos como o Brasil, desse saber plasmado nos países centrais nos dias do colonialismo. Em seguida passa em revista as idéias de teóricos do pensamento pós-colonial e dos estudos subalternos, como Edward Said, Gayatri Spivak e Homi Bhabha. Num terceiro momento, discute as possibilidades de uma etnografia pós-colonial, voltada para a narração das vozes subalternas, o que aproxima a Antropologia da Literatura Comparada. Finalmente, ilustra essas discussões com a apresentação de uma narrativa extraordinária de uma quebradeira de côco de babaçu do Maranhão, texto que erijo como emblemático da condição contemporânea de desenraizamento e perplexidade a que estamos submetidos, tanto os nossos supostos nativos como os etnógrafos e intelectuais dos países periféricos.

Postcolonialism in International Relations

2017 ◽  
Author(s):  
Jan Wilkens
Keyword(s):  
International Relations ◽  
Theory Development ◽  
Discourse Theory ◽  
Edward Said ◽  
Colonial Discourse ◽  
Subaltern Studies ◽  
Homi Bhabha ◽  
Social Theories ◽  
Gayatri Spivak ◽  
Theoretical Paradigms

Some of the main genealogies within postcolonial scholarship are discussed, with a focus on key thinkers, such as Edward Said, Homi Bhabha, Gayatri Spivak, Aníbal Quijano, and Walter Mignolo. Key concepts, such as colonial discourse theory, development, and subaltern studies are presented. The discussion of postcolonial thought is embedded in a reflection on its relation to other theoretical paradigms and social theories (e.g., poststructuralism, world-system theory, Marxism). This focus seeks to highlight some of the main contours of the field, while also pointing out the ways postcolonialism has shaped the discipline of international relations (IR).

Crioulização e diálogo intercultural na obra de Xul Solar

2013 ◽  
Vol 5 ◽  
pp. 144
Author(s):  
Yara Dos Santos Augusto Silva
Keyword(s):  
Jorge Luis Borges ◽  
Edouard Glissant ◽  
Silviano Santiago ◽  
America Latina ◽  
Beatriz Sarlo

Este estudo propõe desenvolver um pensamento crítico em torno das noções de crioulização e diálogo intercultural, a partir da obra de Alejandro Xul Solar (1887-1963) e do contexto da modernidade argentina. Em sua condição de sujeito e criador formado em uma cultura de mescla, Xul Solar elabora um projeto artístico compósito, baseado em textos e imagens e na invenção de uma língua auxiliar para a América Latina, o neocriollo. Isso lhe permite, em consonância ao proposto por Jorge Luis Borges, evitar incorrer excessivamente na cor local e, por outra parte, não se submeter ao ideário de unificação expressiva e obliteração da diferença cultural, aventado pelas nações europeias hegemônicas. Diante disso, a partir do campo de estudos da Literatura Comparada, objetiva-se investigar de que maneira os processos de crioulização de línguas e linguagens, que permeiam a produção artística e as reflexões estéticas de Xul Solar, culminam em dinâmicas de contato e diálogo intercultural. Como pesquisa de caráter transdisciplinar, o estudo se vale de contribuições de teóricos como Beatriz Sarlo, Néstor Canclini, Rosalind Krauss, Édouard Glissant e Silviano Santiago. Dentre os resultados obtidos, destaca-se a constatação de que a noção de crioulização, conforme operacionalizada por Xul Solar, compreende a mescla cultural enquanto processo de aproximação e negociação entre elementos díspares. Nesse sentido, foi possível concluir que a busca neocriolla supõe um mecanismo de assimilação ativa, devoração crítica, que se aproxima da proposição oswaldiana da antropofagia, proposta que possibilita a Xul Solar uma espécie de entre-lugar discursivo.

After Words: On Octavia Butler's “Speech Sounds”

Resonance ◽  
2020 ◽  
Vol 1 (4) ◽  
pp. 462-466
Author(s):  
Nikita Gale
Keyword(s):  
Short Story ◽  
Social Relations ◽  
Edouard Glissant ◽  
Speech Sounds ◽  
Homi Bhabha

In this essay, artist Nikita Gale presents a reading of Octavia Butler’s short story Speech Sounds through the work of Edouard Glissant, Kate Lacey, Homi Bhabha, and Elaine Scarry. Gale considers the trauma of silence and the loss of language as events that might serve as starting points for emergent forms of social relations.

scholarly journals “Estados falidos” enquanto discurso colonial

2019 ◽  
Vol 8 (15) ◽  
pp. 165-192
Author(s):  
Aureo Toledo
Keyword(s):  
Edward Said ◽  
Homi Bhabha

O artigo analisa a categoria “estado falido” conforme apresentada nos documentos de política externa dos EUA durante o governo George W. Bush (2001-2009) com o objetivo de compreender como tal situação foi concebida como um evento de natureza essencialmente doméstica. A hipótese que orienta o trabalho é que mediante premissas do Institucionalismo da Escolha Racional, o dito fracasso estatal pode ser compreendido como decorrente de problemas eminentemente institucionais, sendo julgado à luz do desenvolvimento político e econômico ocidental. Como resultado, temos uma narrativa semelhante à ideia de Discurso Colonial, tal como desenvolvida por Edward Said e Homi Bhabha, que constrói o colonizado como população degenerada cujos problemas se originam de questões raciais e que justificam a conquista e o estabelecimento de sistemas administrativos para controle.Recebido em: agosto de 2019Aceito em: fevereiro de 2020

scholarly journals A violência atmosférica na Luanda de Ondjaki

2018 ◽  
pp. 674
Author(s):  
Eliano Silva
Keyword(s):  
Paulo Freire ◽  
Edward Said ◽  
Homi Bhabha ◽  
Stuart Hall

Este artigo se trata de uma análise sobre a violência descrita por Fanon (1997) dentro de um romance do escritor angolano Ondjaki, intitulado Os transparentes (2013). Traçando um paralelo entre a Argélia colonial e a Luanda representada no romance. Em nosso aporte teórico aparecem nomes como Homi Bhabha, Edward Said, Stuart Hall, Paulo Freire dentre outros.

scholarly journals Αστικός νομαδισμός-εκ-τοπισμός και κατοίκηση

2008 ◽  
Author(s):  
Ελένη Τζιρτζιλάκη
Keyword(s):  
Performance Art ◽  
Public Art ◽  
Land Art ◽  
Edward Said ◽  
Giorgio Agamben ◽  
Site Specific ◽  
Homi Bhabha

Η διατριβή αναφέρεται στην κατοίκηση εκείνων που μετακινούνται υποχρεωτικά, δηλαδή εκτοπίζονται για διαφορετικούς λόγους. Αυτοί-ές είναι διάφορες κατηγορίες ανθρώπων, όσοι-ες μετακινούνται εξαιτίας πολέμων, εσωτερικών αναταραχών, δικαιωμάτων, πολλοί-ές από αυτούς-ές κινδυνεύουν στον τόπο προέλευσης ή διώκονται, εκείνοι-ες που μετακινούνται εξαιτίας της μεγάλης φτώχειας στις χώρες από τις οποίες προέρχονται, για να αναζητήσουν καλύτερες συνθήκες ζωής, και άλλοι-ες εξαιτίας των φυσικών καταστροφών. Στο νέο βιοπολιτικό σώμα της ανθρωπότητας (η γυμνή ζωή αποκλείεται και περικλείεται από την πολιτική τάξη), οι εκτοπισμένοι βρίσκονται στο επίκεντρο. Μετακινούνται από το ένα μέρος στο άλλο, αλλά συγχρόνως ακινητοποιούνται μέσα στην κινητικότητά τους εξαιτίας της έλλειψης κοινωνικών δικαιωμάτων, καθώς πολλοί-ές από αυτούς-ές κινδυνεύουν ή διώκονται. Οι γεωγραφικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές καταγωγές τους διαφοροποιούνται. Όλοι αυτοί-ές έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, την επιθυμία να φύγουν, να μετακινηθούν. Ονομάζονται πρόσφυγες, μετανάστες, «χωρίς χαρτιά» και θεωρούνται αστικοί νομάδες, με την έννοια ότι μετακινούνται από χώρα σε χώρα, από πόλη σε πόλη και πηγαίνουν όπου θεωρούν ότι οι συνθήκες είναι ευνοϊκότερες. Ζουν σε συνθήκες κινητικότητας και αναπτύσσουν μία διεθνή, παγκόσμια δυναμική. Ο νομαδισμός ο οποίος τους χαρακτηρίζει δημιουργείται από ανάγκη και οι σύγχρονοι νομάδες αντιμετωπίζουν συνεχώς όρια-σύνορα, τα οποία όμως υπερβαίνουν. Το ταξίδι συνήθως γίνεται με πρωτόγονα μέσα, συχνά περπατώντας, διασχίζοντας σύνορα, τις περισσότερες φορές παράνομα, και αρκετές φορές μέσα από κυκλώματα μετακίνησης που έχουν αναπτυχθεί ειδικά σε αυτές τις συνθήκες. Εκείνοι-ες κατευθύνονται στις μεγάλες μητροπόλεις της Δύσης και κανένας νόμος, κανένα μέσο, δεν μπορεί να σταματήσει τη φυγή τους. Συνήθως ακολουθούν συγκεκριμένες διαδρομές στον παγκόσμιο χάρτη. Το ταξίδι είναι μία υποχρεωτική κατάσταση αλλά και μία βαθιά επιθυμία. Η μετακίνηση διαφοροποιεί τις συνθήκες κατοίκησης, το αστικό έδαφος, τον πρωταρχικό χώρο-σπίτι, και τα αντικείμενα εις αυτό. Η έννοια του εκ-τοπισμού αποκτά κεντρική σημασία στη διατριβή, καθώς η έννοια του τόπου και η επαναθεώρησή της καθορίζουν και επανακαθορίζουν τον εκτοπισμένο στο ταξίδι του, στις προσωρινές κατοικίσεις του. Ο τόπος μεταφέρεται ως αποσκευή και καθορίζει και επανακαθορίζει τις νέες κατοικήσεις, μέσα από τις οποίες υπόκειται σε ένα συνεχή μετασχηματισμό, καθώς μετασχηματίζεται στους νέους τόπους. Ιδιαίτερη σημασία αποκτά η έννοια της διασποράς, καθώς η συνείδηση του έθνους αντικαθίσταται από τη διασπορική συνείδηση των διαφορετικών κοινοτήτων, η οποία εκφράζει τη δημιουργική δύναμη που γεννιέται μέσα από τον εκ-τοπισμό και δίνει μία άλλη διάσταση στο χώρο, την κίνηση, την απόσταση. Ο εκτοπισμένος σ’ αυτό το δύσκολο ταξίδι βρίσκει την αυτονομία του και δρα ως υποκείμενο. Η διατριβή εντάσσεται στο ερευνητικό ρεύμα της διεθνικότητας (transnationalism), ρεύμα το οποίο γνωρίζει τεράστια ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και έχει σχέση με την ανάγκη εξέτασης χωρικών φαινομένων στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης. Η θεώρηση του παγκόσμιου πληθυσμού ως μωσαϊκού εθνοτήτων και όχι των οριοθετημένων εθνικών κρατών σαν ενότητα που ταυτίζεται με το χώρο. Το σώμα γίνεται ο πρωταρχικός χώρος του εκτοπισμένου. Ο εκ-τοπισμένος αστικός νομάδας με το σώμα του και με ελάχιστα μέσα παράγει υπό μορφή δράσης χώρο, όπου κι αν βρίσκεται. Ο χώρος αυτός είναι ευέλικτος, ρευστός, διάσπαρτος, μεταβαλλόμενος μέσα στις μητροπόλεις. Ο εκτοπισμός από μία δύσκολη, επώδυνη συνθήκη μετατρέπεται σε συνθήκη δημιουργίας, καθώς το σώμα παράγει δράσεις, εφήμερες κατοικήσεις σε δημόσιους χώρους ή στα αστικά κενά των πόλεων. Παραδείγματα μέσα από την επιτόπια έρευνα είναι ο χορός στο Λαύριο, η κατάληψη της πλατείας Κουμουνδούρου, οι προσωρινές κατοικήσεις των πεζοδρομίων, δρόμων και γενικότερα των αστικών κενών στην Αθήνα. Στη διατριβή γίνεται παραλληλισμός με τον καλλιτέχνη της performance art, που με το σώμα του μέσα από τη δράση δημιουργεί χώρο. Η δράση αυτή συχνά γίνεται σε δημόσιους χώρους ή αστικά κενά. Ο χώρος που δημιουργείται είναι διεθνικός, καθώς διαπερνά τα σύνορα και μπορεί να δημιουργηθεί οπουδήποτε, και διασπορικός, καθώς διασπείρεται και διαφοροποιεί τις συνθήκες κατοίκησης. Η μεθοδολογία η οποία επιλέγεται στη διατριβή είναι αρχικά η περιπλάνηση (derive), η οποία σχετίζεται με τους καταστασιακούς, και στη συνέχεια είναι η μετατροπή της υποψήφιας διδάκτορος σε αστικό νομάδα εκ-τοπισμένο στη μητρόπολη Αθήνα, αρχικά στους χώρους της πόλης που ζουν οι εκ-τοπισμένοι, όπως κέντρα υποδοχής, εγκαταλελειμμένα κτίρια, δρόμοι, πλατείες, και στη συνέχεια στις εκτοπισμένες κοινότητες, για να βιώσει και να δημιουργήσει τους χώρους οι οποίοι σχεδιάζονται με το σώμα μέσα από τη δράση. Κατά τη διάρκεια της διατριβής, συντελείται ένα πέρασμα από την περιπλάνηση στο βίωμα-εμπλοκή με τις κοινότητες των εκ-τοπισμένων, κατά την οποία η ερευνήτρια μετατρέπεται σε φιλοξενούμενη των αστικών νομάδων εκ-τοπισμένων στην Αθήνα. Με αυτό τον τρόπο το υποκείμενο της διατριβής μετατρέπεται σε μέρος του υλικού και η περιπλάνηση αιτιολογείται ως καλλιτεχνική προσομοίωση της νομαδικής εμπειρίας. Μέσα από το βίωμα-εμπλοκή προκύπτει η δράση και ενεργοποιείται ο χώρος και η πόλη. Η διαδικασία αυτή δανείζεται στοιχεία από κινήματα της τέχνης όπως η Land Art, η Site Specific Art, η Public art καθώς και από αρχιτεκτονικές τάσεις, όπως ο συμμετοχικός σχεδιασμός, από τη θεωρία και την πρακτική των καταστασιακών, από την ανταλλαγή εμπειριών με άλλες αντίστοιχες ομάδες και δίκτυα στην Ευρώπη, όπως η ομάδα Stalker. Η βιβλιογραφία αρχικά είναι μέσα από συγγραφείς διαφορετικών θεωρητικών παραδόσεων, όπως ο Heideger , ο Derrida, ο Edward Said, ο Adorno, η Hanna Arendt για να διερευνηθούν τα ζητήματα του αστικού νομαδισμού εκ-τοπισμού από διαφορετικές κατευθύνσεις. Εν συνεχεία συνεισφέρουν σ’ αυτήν σύγχρονοι θεωρητικοί, όπως οι Giorgio Agamben, Zigmund Bauman, Homi Bhabha κ.λπ. Επίσης σημαντικός είναι ο ρόλος λογοτεχνικών κειμένων τα οποία αναπτύσσονται γύρω από αυτά τα θέματα και συνετέλεσαν σημαντικά στην κατανόηση ζητημάτων, αναγνωρίζοντας τη λογοτεχνία ως πολιτισμικό γεγονός. Ο αρχιτέκτονας και ο καλλιτέχνης σ’ αυτή την συνθήκη των μητροπόλεων αποκτά κοινά χαρακτηριστικά με τον αστικό νομάδα εκτοπισμένο, στη θέση του οποίου έρχεται ηθελημένα, καθώς εκτοπίζεται και μετατρέπεται σε νομάδα για να φιλοξενηθεί-διασκορπιστεί στις εκτοπισμένες κοινότητες και να σχεδιάσει το χώρο μέσα από τη δράση. Η επινόηση, ο αυτοσχεδιασμός, το έργο in situ, η δράση, είναι τα χαρακτηριστικά του. Οι δράσεις των αρχιτεκτόνων-καλλιτεχνών έχουν κοινά χαρακτηριστικά με αυτές των αστικών νομάδων εκ-τοπισμένων. Επινοούν, αυτοσχεδιάζουν, μετασχηματίζουν το χώρο, φιλοξενούμενοι από διασπορικές κοινότητες. Από αυτήν τη μεθοδολογία προκύπτει ο νομαδικός χώρος, ο οποίος δημιουργείται με το σώμα, είναι διάσπαρτος, ευέλικτος, αυτόνομος, μετασχηματιζόμενος και δημιουργείται μαζί με τους εκ-τοπισμένους στην πόλη.

scholarly journals Translating The Difference in The Land of An African Sultan by Walter B. Harris

2021 ◽  
Vol 3 (8) ◽  
pp. 19-22
Author(s):  
Soufiane Laachiri
Keyword(s):  
Third World ◽  
Dual Process ◽  
Political Regime ◽  
Edward Said ◽  
Post Colonial ◽  
Homi Bhabha ◽  
Entire Country ◽  
Close Relationship ◽  
The Difference ◽  
The Times

The present article focuses on the discursive translation of colonial knowledge as a set of complex statements of power and exclusion in  Harris’ The Land of An African Sultan. This discursive process of translation acts as a continuum for the main foundations upon which   post colonial consciousness, as articulated by such third world critics as Edward Said, Homi Bhabha and Gayatri Spevak, is generically based.The book is also a scientific encyclopedia which highlights a historical era with all its political and military events. It also describes the Moroccan society, its people, its political regime, its Zawaya, its culture, its customs and beliefs, its climate and geography, its architecture and landscape, its races, and even its demons. In so doing,Harris was paving the way for European imperialism through his constant descriptions  and representations of  the Moroccan other.His travels throughout the entire country as a traveler, and his reports about that as a journalist of  The Times have explained the close     relationship between Colonialism and travel writing. This relationship, being  mutually a sustained way to create images of vacant spaces over time and place,  highlights  settlement in, and improvement of ‘primitive’ lives which were viewed as ‘uncivilized’. It also  justifies the colonial enterprise which came to escalate development  of the colonized land and work for the welfare of its peoples . In this dual process of interaction,  translation plays significant roles.

Sign in / Sign up

Export Citation Format

Share Document