Coordinate Transformation Using the Author’s Software in GIS Class System – Case Study

In order to implement the provisions of the INSPIRE Directive, it is necessary for the Member States of the European Union to take appropriate measures to enable combining in a uniform manner spatial data deriving from different sources and sharing use of them by many users and many applications. Spatial data regarding underground hard coal mining in Poland should also be available in the national spatial reference system. Mining enterprises run a cartographic resource in the different rectangular flat coordinate systems. The standard transformation procedure does not provide the required accuracy because these are areas affected by mining activity, and the stability of points is limited, hence, studies were undertaken. The result is the development of software that can be used in Geographic Information Systems to transform spatial data from a system used in mine to the national system. The article described shortly a chosen coordinates systems used in Polish underground mines, elaborated procedure for selection of the degree and the type of a transformation polynomial in the transformation task. It presents its practical application of procedure for the area of one of hard coal mines using the author’s software elaborated in the results of above-mentioned research.

Liquidated Sulphur Mine “Piaseczno” – Vol. 2. Application of Integrated Measurement Technologies in the Inventory of the “Piaseczno” Water Body – State of 2020

Among many inland water bodies, a large group includes water bodies formed as an effect of mining activities. Open-cast mining of common minerals, i.e., sand, gravel, loam, basic minerals such as lignite, sulphur and fossil resins of coniferous trees (amber) leaves many excavations, which spontaneously get filled with precipitation waters, black waters (the ones near the surface) and ground waters (deeper underground), often making new and wonderful elements of local landscape. Till the time of political transformations in Poland, due to low awareness of proper reclamation of post-mining areas, few post-mining excavations that spontaneously filled with water were subdued to comprehensive inventory, surveying and geological documentation, which is a necessary condition for their safe use. Examples of such objects are Bagry and Staw Płaszowski in Kraków (mining of loam (clay), sand and gravel), which have undergone full surveying inventory, including bathymetric surveying, only several decades after the end of mining (Gawałkiewicz R., Maciaszek J., 1999; Gawałkiewicz R., 2017; Gawałkiewicz R., 2018a and Gawałkiewicz R., 2018b), despite being the property of the city of Cracow for many years and functioning as sports and recreational, natural (ecological) and economical (fishing facilities) spots. A worth mentioning body of water is the reservoir “Piaseczno” (the commune of Łoniów, the Sandomierz District), now classified as a part of a group of reservoirs with medium retention and has been created after the opencast exploitation of sulphur ended. Despite many years of reclamation measures (shallowing by washing glass sands to the reservoir) and due to the great risk of danger (local landslides, unstable ground in the costal zones, artificially maintained level of the water table) the Łoniów commune did not approve this reservoir to use; and nowadays, the reservoir is not suitable for any form of use. The only function that can be fulfilled is ecological function. In the article the results of the complex geodetic (littoral zone) and hydrographic (body of water) inventory are presented. It was possible owing to the use of the remote-controlled HyDrone produced by Seeflor Systems and equipped with a SonarMite BTX/SPX OHMEX ultrasonic sonar by Lymtech and a GNSS set by Trimble (R8s antenna + TSC3 controller) and biological inventory in the littoral zone. Detailed morphometric parameters of the reservoir were also noted based on the integrated geodetic and bathymetric measurements, which in the future may provide valuable data used in the process of adapting the analyzed area for various socio-economical purposes, while maintaining a high degree of safety of its use. ZLIKWIDOWANA KOPALNIA SIARKI „PIASECZNO” – cz. 2. ZASTOSOWANIE ZINTEGROWANYCH TECHNOLOGII POMIAROWYCH W INWENTARYZACJI AKWENU „PIASECZNO” – STAN 2020 r. Spośród licznej grupy śródlądowych zbiorników wodnych dużą grupę stanowią obecnie akweny będące wynikiem działalności górniczej. Eksploatacja odkrywkowa kopalin pospolitych, tj.: piasków, żwirów, gliny, kopalin podstawowych, takich jak węgiel brunatny, surowców chemicznych, jak siarka, oraz kopalnych żywic drzew iglastych (bursztynu) pozostawia po sobie liczną wyrobiska, które z czasem wypełniają się samoistnie wodami opadowymi, zaskórnymi (przypowierzchniowymi) oraz gruntowymi (podziemnymi), tworząc często nowe i niezwykłe elementy lokalnego krajobrazu. Do czasu przemian ustrojowych w Polsce znikoma świadomość właściwej rekultywacji terenów pogórniczych decydowała o tym, iż niewiele wyrobisk poeksploatacyjnych samoistnie wypełnionych wodą doczekało się kompleksowej inwentaryzacji i udokumentowania mierniczo- geologicznego, co jest niezbędnym warunkiem bezpiecznego niegórniczego ich użytkowania. Przykładem takich obiektów wodnych są krakowskie Bagry i Staw Płaszowski (eksploatacja: gliny, piasku, żwiru), które doczekały się pełnej inwentaryzacji geodezyjnej, w tym batymetrycznej, dopiero kilkadziesiąt lat po zakończeniu eksploatacji surowców (Gawałkiewicz R., Maciaszek J., 1999; Gawałkiewicz R., 2017; Gawałkiewicz R., 2018a oraz Gawałkiewicz R., 2018b), mimo iż od wielu lat stanowią własność miasta Krakowa, pełniąc funkcje rekreacyjno-sportowe, przyrodnicze (użytki ekologiczne) oraz gospodarcze (obiekty wędkarskie). Wartym uwagi akwenem wodnym kwalifikowanym obecnie do grupy zbiorników średniej retencji, powstałym po eksploatacji odkrywkowej złóż siarki, jest zbiornik Piaseczno (gm. Łoniów, pow. sandomierski). Pomimo wielu lat rekultywacji (zabezpieczeń zboczy i ich wielokrotnego przemodelowywania, wypłycania poprzez namywanie piasków szklarskich do zbiornika), z uwagi na szereg niebezpieczeństw (lokalnych osuwisk, niestabilnego podłoża w strefach nadbrzeżnych, sztucznie utrzymywanego poziomu zwierciadła wody) nie został przekazany w użytkowanie gminie Łoniów i dziś poza funkcją użytku ekologicznego nie nadaje się do jakiejkolwiek innej formy zagospodarowania. W artykule przedstawiono wyniki kompleksowej inwentaryzacji geodezyjnej (strefa przybrzeżna) i hydrograficznej (akwen) przy wykorzystaniu zdalnie sterowanego hydrodrona HyDrone firmy Seefloor Systems wyposażonego w sondę ultradźwiękową SonarMite BTX/SPX OHMEX firmy Lymtech oraz zestaw GNSS firmy Trimble (antena R8s + kontroler TSC3) oraz inwentaryzacji przyrodniczej w strefie litoralu. Określono także szczegółowe parametry morfometryczne zbiornika na podstawie zintegrowanych pomiarów geodezyjnych oraz batymetrycznych, co w przyszłości może stanowić wartościowy materiał w procesie adaptacji analizowanego terenu do różnych społeczno- gospodarczych celów przy zachowaniu warunku wysokiego stopnia bezpieczeństwa jego użytkowania.

A Study on the Usability of Open Spatial Data for Road Network-Based Analysis – Using Openstreetmap as an Example

For several years GIS software users could use for any purpose a dataset being to some extent an alternative to both products offered by commercial providers and official databases. It is OpenStreetMap (OSM for short) – a worldwide spatial dataset, created and edited by interested individuals and available for use by anyone with no limitations. It is built on the basis of data recorded with consumer grade GPS receivers, obtained through vectorization of aerial photographs and from other usable sources, including even sketches made in the field. The collected information is stored in a central database, the content of which is not only presented on the website as a digital map, but also offered for download as vector data. Such data can be used for, among other things, performing various analyses based on road networks, of which the most frequently used is the function of determining the optimal route connecting selected locations. The results of such analyses can only be considered reliable if the data used are of adequate quality. As the OSM database is built by enthusiasts, no plans for its systematic development are formulated and there are no built-in quality control mechanisms. Therefore, the paper proposes methods and tools to verify the usefulness of the data collected so far, as well as to correct detected errors. It focuses on the following categories of geographic data quality: location accuracy, topological consistency and temporal validity. In addition, a problem with determining the length of individual road network segments was noticed, related to data acquisition methods and ways of recording the shape of lines. Therefore, in order to carry out the so-called route calibration, it was suggested to use kilometer and hectometer posts used in transportation networks, the locations of which are successively added to the OSM database. BADANIE UŻYTECZNOŚCI OTWARTYCH DANYCH PRZESTRZENNYCH DO ANALIZ OPARTYCH NA SIECIACH DROGOWYCH – NA PRZYKŁADZIE OPENSTREETMAP Od kilkunastu już lat użytkownicy oprogramowania GIS mogą używać do dowolnych celów zbioru danych będącego do pewnego stopnia alternatywą zarówno dla produktów oferowanych przez dostawców komercyjnych, jak i urzędowych baz danych. Jest nim OpenStreetMap (w skrócie OSM) – obejmujący cały świat zbiór danych przestrzennych, tworzony i edytowany przez zainteresowane osoby i dostępny do stosowania przez każdego chętnego bez żadnych ograniczeń. Budowany jest na podstawie danych rejestrowanych turystycznymi odbiornikami GPS, pozyskiwanych poprzez wektoryzację zdjęć lotniczych oraz pochodzących z innych nadających się do wykorzystania źródeł, w tym nawet szkiców wykonywanych w terenie. Zgromadzona GEOINFORMATICA POLONICA 20: 2021 DOI 10.4467/21995923GP.21.007.14978 informacja zapisywana jest w centralnej bazie danych, której zawartość jest nie tylko prezentowana na stronie internetowej w postaci cyfrowej mapy, lecz również oferowana do pobrania jako dane wektorowe. Takie dane mogą mieć zastosowanie między innymi do przeprowadzania różnorodnych analiz bazujących na sieciach drogowych, z których najczęściej wykorzystywana jest funkcja wyznaczania optymalnej trasy łączącej wybrane lokalizacje. Wyniki takich analiz można uznać za wiarygodne tylko wtedy, gdy użyte w nich dane będą się charakteryzować odpowiednią jakością. Ponieważ baza danych OSM budowana jest przez pasjonatów, nie są formułowane żadne plany jej systematycznego rozwoju oraz brak jest wbudowanych mechanizmów kontroli jakości. Dlatego w artykule zaproponowano metody i narzędzia, które pozwolą na weryfikację przydatności zgromadzonych do tej pory danych, jak również na poprawę wykrytych błędów. Skupiono się na następujących kategoriach jakości danych geograficznych: dokładności położenia, spójności topologicznej oraz ważności czasowej. Dodatkowo dostrzeżono problem z wyznaczaniem długości poszczególnych obiektów sieci drogowej, związany z metodami pozyskiwania danych i sposobami rejestracji kształtu linii. W związku z tym do przeprowadzenia tak zwanej kalibracji trasy zasugerowano użycie stosowanych w sieciach transportowych słupków kilometrowych i hektometrowych, których lokalizacje są sukcesywnie wprowadzane do bazy danych OSM.

Precision of the Nebra Disc in Astronomical and Geometric Aspect

The astronomical knowledge on the disc has been coded on two planes: horizontal and meridian. The range of sunrise and sunset directions during the year has been described on the horizontal plane. In turn, on the meridian (vertical) plane, the range of changes in the horizontal height and declination of the Sun in the upper culmination during the year and the Moon in its 18.61-year cycle were described. The relationships between the latitude of the place of observation, the horizontal height of the celestial body and its declination were described by means of geometric constructions. The presented article is a continuation of two publications [1] and [2], which describe the decryption of the Nebra disc. These publications were based on the interpretation of the results of angular measurements, made using a protractor with a scale of 0.5 degrees, without the use of a computer. The presented publication is based on a digital disc image obtained by means of its digitization. The obtained data was used for further calculations based on analytical geometry and graphic programs. This allowed to obtain results in a linear measure with a precision of less than 1 mm. PRECYZJA DYSKU Z NEBRY W ASPEKCIE ASTRONOMICZNYM I GEOMETRYCZNYM Wiedza astronomiczna na dysku została zakodowana na dwóch płaszczyznach: horyzontalnej i południkowej. Na płaszczyźnie horyzontalnej (poziomej) opisano zakres kierunków wschodu i zachodu Słońca w ciągu roku. Z kolei na płaszczyźnie południkowej (pionowej) opisano zakres zmiany wysokości horyzontalnej i deklinacji Słońca w kulminacji górnej w ciągu roku oraz Księżyca w jego 18,61-rocznym cyklu. Za pomocą konstrukcji geometrycznych opisano związki między szerokością geograficzną miejsca obserwacji, wysokością horyzontalną ciała niebieskiego i jego deklinacją. Prezentowany artykuł jest kontynuacją dwóch publikacji: [1], [2], w których opisano deszyfrację dysku z Nebry. Publikacje te były oparte na interpretacji wyników pomiarów kątowych, wykonanych za pomocą kątomierza o podziałce 0,5 stopnia, bez użycia komputera. Prezentowana publikacja bazuje na cyfrowym obrazie dysku, uzyskanym za pomocą jego digitalizacji. Uzyskane dane wykorzystano do dalszych obliczeń opartych na geometrii analitycznej oraz programach graficznych.

Effectiveness Analysis of Spline Surfaces Creating Methods for Shell Structures Modelling

The shape of the surface of shell structures, measured by laser scanning, can be modelled using approximating spline functions. Since the 1990s, several modelling techniques have been developed: based on points, meshes, areas outlined on meshes, regions grouping areas with a similar structure. The most effective of them have been used in modern software, but their implementations differ significantly. The most important differences concern the accuracy of modelling, especially places with rapid shape changes, including edges. The differences also affect the mathematical complexity of the created model (the number of unknowns) and the time of its development. These factors contribute to the effectiveness of modelling. Some methods work fully automatically, others allow manual selection of certain parameters, there are also methods that require full manual control. Their selection and application is greatly affected by the user’s intuition and knowledge in the field of creating such surfaces. This study tested the influence of the above factors on the modelling efficiency. A total of six methods of creating spline surfaces were analysed in three software packages of different classes: Geomagic Design X, Solidworks and RhinoResurf. The analyses were carried out on a shell structure of complex shape, consisting of seven patches separated by edges. The created models were assessed in terms of their accuracy of fitting into the point cloud. Additionally, the complexity of the model expressed in the number of control points and the time of its development were determined. The results confirmed the validity of the four methods in terms of model fitting accuracy. The best results were achieved using the semi-automatic method in the most advanced software package and the manual method in the simplest package. This has confirmed the great importance of user experience in terms of theoretical properties of spline functions. However, complexity and development time did not show a direct relationship with the accuracy of the models created. ANALIZA EFEKTYWNOŚCI METOD TWORZENIA POWIERZCHNI SKLEJANYCH DLA MODELOWANIA OBIEKTÓW POWŁOKOWYCH Modelowanie kształtu powierzchni obiektów powłokowych, pomierzonych za pomocą skaningu laserowego, można przeprowadzić za pomocą aproksymacyjnych funkcji sklejanych. Funkcje te dobrze przybliżają kształty o ciągłej krzywiźnie, jakimi są powłoki, jednocześnie wykazując spadki dokładności w miejscach zerwania tej ciągłości. Od lat 90. XX wieku rozwinęło się kilka technik modelowania za ich pomocą, m.in.: wykorzystujących same punkty, siatki mesh, obszary obrysowane na siatkach mesh, regiony grupujące obszary o podobnej strukturze. Najbardziej skuteczne z nich zostały zastosowane we współczesnym oprogramowaniu, ale ich implementacje znacząco się pomiędzy sobą różnią. Najważniejsze różnice dotyczą dokładności modelowania, szczególnie miejsc o szybkich zmianach kształtu, włączając w nie krawędzie. Różnice dotyczą też złożoności matematycznej utworzonego modelu (liczby niewiadomych) oraz czasu jego opracowania. Czynniki te składają się na efektywność modelowania. Część metod działa w pełni automatycznie, inne pozwalają na ręczny dobór pewnych parametrów, są też metody wymagające pełnego sterowania ręcznego. W ich wyborze i stosowaniu duże znaczenie ma intuicja i wiedza użytkownika w zakresie tworzenia tego typu powierzchni. W opracowaniu przetestowano wpływ powyższych czynników na efektywność modelowania. Badaniom poddano łącznie sześć metod tworzenia powierzchni sklejanych w trzech pakietach oprogramowania różnej klasy: Geomagic Design X, Solidworks i RhinoResurf. Analizy przeprowadzono na obiekcie powłokowym o złożonym kształcie, składającym się z siedmiu płatów rozdzielonych krawędziami. Został on pomierzony metodą skaningu laserowego, a scalona chmura punktów stanowiła podstawę do modelowania za pomocą funkcji sklejanych. Utworzone modele oceniono pod względem dokładności wpasowania w chmurę punktów za pomocą wykresów odchyłek punktów od powierzchni, odchyłek średnich oraz maksymalnych. Dodatkowo określono złożoność modelu wyrażoną liczbą punktów kontrolnych oraz czas jego opracowania. Wyniki pozwoliły na potwierdzenie skuteczności czterech metod w zakresie dokładności wpasowania modeli. Najlepsze efekty osiągnięto stosując metodę półautomatyczną w najbardziej zaawansowanym pakiecie oprogramowania oraz metodę ręczną w najprostszym z pakietów. Potwierdza to duże znaczenie doświadczenia użytkownika w zakresie teoretycznych własności funkcji sklejanych. Złożoność i czas opracowania nie wykazywały natomiast bezpośredniego związku z dokładnością tworzonych modeli.

Iconographic and Cartographic Biography of the Esterka Mound in Łobzów

The paper refers to one of the mounds in Kraków – the Esterka Mound. This mound was probably the element of a garden established at the palace in the former village of Łobzów (nowadays a part of the city quarter Kraków-Krowodrza). The available so far information on the mound is scattered all over numerous publications, and sometimes contains errors. This also refers to iconographic materials. In this paper the remaining iconographic and cartographic materials referring to this object were collected and put together in a systematic way. The paper also contains bibliographic documentation of the existing graphic materials showing the mound (panoramas, terrain sketches, maps, photographs). The information available in this article can be used in the plans of revitalizing the Esterka Mound and former royal mansion in Łobzów. IKONOGRAFICZNA I KARTOGRAFICZNA BIOGRAFIA KOPCA ESTERKI W ŁOBZOWIE Praca dotyczy jednego z kopców krakowskich – kopca Esterki w Krakowie. Kopiec ten najprawdopodobniej był elementem ogrodu założonego przy pałacu w dawnej wsi Łobzów (obecnie w dzielnicy Kraków-Krowodrza). Dotychczasowe informacje o kopcu są rozproszone w wielu publikacjach, a niekiedy zawierają błędy. Dotyczy to również materiałów ikonograficznych. W pracy zebrano i usystematyzowano dostępne materiały ikonograficzne i kartograficzne, jakie pozostały po tym obiekcie. Sporządzono dokumentację bibliograficzną istniejących materiałów graficznych pokazujących kopiec (panoramy, plany, mapy, fotografie). Informacje znajdujące się w artykule mogą zostać wykorzystane w planach rewitalizacji kopca Esterki i dawnej rezydencji królewskiej w Łobzowie.

Case Study of Insufficient Resistance to Mining Impacts of the Industrial Transport Gallery

The article presents an example of a transport gallery, which resistance to mining impacts proved to be not enough. In the first part of the article, there are given the principles which should be followed by this type of structures. The second part presents a of the gallery’s structure and also the analysis of the reasons for too low resistance of the objectdescription to mining influences. It has been shown that these reasons are design, execution and exploitation errors. In turn, there are presented procedures which are leading to the assurance of the resistance of the transport gallery in accordance with design assumptions. In summary, conclusions and recommendations which are formulated should be taken into account at the stage of design, erection and during exploitation of transport galleries in the industrial plants localized in mining areas. ANALIZA PRZYPADKU NIEWYSTARCZAJĄCEJ ODPORNOŚCI NA WPŁYWY GÓRNICZE PRZEMYSŁOWEJ GALERII TRANSPORTOWEJ W artykule przedstawiono przykład galerii transportowej, której odporność na wpływy górnicze okazała się niewystarczająca. W pierwszej części artykułu podano zasady, jakim powinny odpowiadać tego typu obiekty budowlane. W części drugiej przedstawiono opis konstrukcji przedmiotowej galerii oraz przeanalizowano przyczyny zbyt niskiej odporności obiektu na wpływy górnicze. Wykazano, że są to zarówno błędy projektowe, jak i wykonawcze oraz eksploatacyjne. Z kolei przedstawiono zabiegi zmierzające do zapewnienia galerii transportowej odporności zgodnej z założeniami projektowymi. W podsumowaniu sformułowano wnioski i zalecenia, które powinny być uwzględniane na etapie projektowania i budowy oraz podczas eksploatacji galerii transportowych w zakładach przemysłowych usytuowanych na terenach górniczych.

Electronic Visualization of Underground Tourist Routes on the Example of the Route in Sandomierz

For many years in Poland, anthropogenic objects constructed underground have been very popular with tourists. In the past they fulfilled various functions (historic mines, underground merchant warehouses, military objects, special objects, caverns and grottoes). Many of them were secured and rebuilt in such a way that a new form was created. They make interesting tourist offers and still more objects can be made available to tourists. An example of strongly modified underground anthropogenic objects of very complex geometry and extremely interesting architectural form is the Underground Tourist Route (Polish: Podziemna Trasa Turystyczna – PTT) in Sandomierz. Owing to much effort and financial means, in 1960s many interesting cellars and merchant warehouses were saved from destruction – and – with the application of mining techniques, they were joint into attractive spatial forms. So far, few publications give the full characteristic and parametric data of this object. Today’s possibilities of available measurement and information technologies allow comprehensive inventory of complicated engineering constructions, as well as the 3D visualization, regarding even tiniest elements of small architecture (doors, lattice, lamps, etc.). The article presents the results of the visualization and parameterization based on the data from integrated surveying (levelling, transects, total stations, laser scanning and other direct measurements). ELEKTRONICZNA WIZUALIZACJA PODZIEMNYCH TRAS TURYSTYCZNYCH NA PRZYKŁADZIE TRASY W SANDOMIERZU W Polsce dużą popularnością turystyczną od lat cieszą się obiekty antropogeniczne wzniesione pod powierzchnią ziemi, pełniące różnorodne funkcje użytkowe w przeszłości (zabytkowe kopalnie, podziemne składy kupieckie, obiekty militarne, obiekty specjalne, jaskinie i groty). Wiele z nich zostało w stopniu istotnym zabezpieczone i przebudowane w taki sposób, by nadać im nową formę. Udostępnione, dziś stanowią ciekawe oferty turystyczne, a ich liczba stanowi dziś zbiór otwarty. Przykładem mocno przetworzonego podziemnego obiektu antropogenicznego o bardzo zróżnicowanej geometrii i niezwykle ciekawej formie architektonicznej jest Podziemna Trasa Turystyczna w Sandomierzu. Dzięki zaangażowaniu wielu środków udało się w latach 60. XX w. ocalić od zniszczenia wiele interesujących piwnic i składów kupieckich i połączyć je z zastosowaniem technik górniczych w atrakcyjne formy przestrzenne. Dotychczas powstało niewiele opracowań, które ukazałyby w pełni ich charakterystykę oraz sparametryzowały obiekt. Możliwości dostępnych dzisiaj technik pomiarowych oraz informatycznych pozwalają na kompleksową inwentaryzację skomplikowanych budowli inżynierskich, a także wizualizację przestrzenną z uwzględnieniem nawet najdrobniejszych elementów małej architektury (drzwi, kraty, lampy itp.). W artykule zaprezentowano wyniki wizualizacji i parametryzacji na podstawie danych zintegrowanych pomiarów geodezyjnych (niwelacji, poligonizacji, tachimetrii elektronicznej, skaningu laserowego i innych pomiarów bezpośrednich).

Augmented Reality in the Presentation of City Monuments: A Case Study of “Bielsko-Biała AR Guide” Mobile Application

Augmented Reality (AR) is one of the modern technologies used for sharing 3D geospatial data. This article presents possible ways of enriching a mobile application containing information about 50 objects located in the city of Bielsko-Biała with an AR functionality. The application was created in two programs: Android Studio and Unity. The application allows to get to know historical objects of the city, encourages to visit them by adding virtual elements observed in the background of a real-time camera image from a mobile device. The article presents the statistics of the application usage and the results of a survey conducted among a group of testers. Feedback from application testers confirms the validity of using AR technology in the application. ROZSZERZONA RZECZYWISTOŚĆ W PREZENTACJI ZABYTKÓW MIASTA: APLIKACJA „BIELSKO-BIAŁA PRZEWODNIK AR”, STUDIUM PRZYPADKU Rzeczywistość Rozszerzona (Augmented Reality – AR) jest jedną z nowoczesnych technologii wykorzystywanych do udostępniania danych przestrzennych 3D. W artykule przedstawiono możliwe sposoby wzbogacenia aplikacji mobilnej o funkcjonalność AR. Aplikacja zawiera informacje o 50 obiektach zlokalizowanych na terenie miasta Bielska-Białej i została stworzona w dwóch programach: Android Studio oraz Unity. Aplikacja pozwala na poznanie zabytkowych obiektów miasta oraz zachęca do ich zwiedzania poprzez dodanie wirtualnych elementów obserwowanych w czasie rzeczywistym na tle obrazu z kamery urządzenia mobilnego. W artykule przedstawiono statystyki użytkowania aplikacji oraz wyniki ankiety przeprowadzonej wśród grupy testerów. Informacje zwrotne od testerów aplikacji potwierdzają zasadność zastosowania technologii AR w aplikacji.

The Sky Disk of Nebra Reveals Its Secrets

The paper presents the method and results of decoding the content on the Sky Disk of Nebra. It has been shown that the symbols found on it, suggesting the Sun, the Moon and the solar barge are only geometric figures facilitating the recording of astronomical knowledge. The paper first defines a polar system on the horizon plane. This system describes the range of the directions of sunrise and sunset in the annual period and the Moon in the 18.61-year cycle. It turned out that astronomical knowledge was recorded on the surface of the disk on two planes: horizontal and perpendicular one (the meridian plane). With the help of geometric constructions located on the meridian plane, it was possible to decode the range of changes in the altitude (zenith distance) of the Sun in the annual period, at the time of its upper culmination. Also, using two different geometric structures, the range of changes in altitude (zenith distance) of the Moon at the time of its upper culmination in the 18.61-year cycle was decoded