Διερεύνηση της ικανότητας μαθητών και φοιτητών να μεταφράζουν χημικές αναπαραστάσιες διαφορετικού τύπου
Η εννοιολογική κατανόηση στη χημεία περιλαμβάνει την ικανότητα του ατόμουνα σκέφτεται σε μακροσκοπικό, μικροσκοπικό και συμβολικό επίπεδο, καθώςκαι την ικανότητα να μεταφράζει τις αντίστοιχες χημικές αναπαραστάσεις απότο ένα επίπεδο στο άλλο. Στην παρούσα έρευνα εξετάσαμε την ικανότηταμαθητών Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου (ομάδα Ι) και τριτοετών φοιτητών χημείας(ομάδα ΙΙ) να μεταφράζουν αναπαραστάσεις από το ένα επίπεδο της χημείαςστο άλλο και αναδείξαμε τις αντιλήψεις τους για τις βασικές έννοιες: χημικόστοιχείο, χημική ένωση, στερεή κατάσταση, υδατικό διάλυμα και χημικήαντίδραση. Η μέθοδος που χρησιμοποιήσαμε ήταν ο επεξηγηματικόςδιαδοχικός σχεδιασμός (explanatory sequential design), η οποία είναι μίαμικτή μέθοδος που αποτελείται από ποσοτικό και ποιοτικό σκέλος. Για τηδιεξαγωγή της ποσοτικής φάσης σχεδιάσαμε ένα ερωτηματολόγιοαποτελούμενο από ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και ανοικτού τύπου(ΝΙ=466, ΝΙΙ=86). Η ποιοτική φάση της έρευνας είχε τη μορφή προσωπικήςημιδομημένης συνέντευξης (ΝΙ=15). Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα,η ικανότητα μαθητών και φοιτητών να μεταφράζουν αναπαραστάσεις μεταξύτων τριών επιπέδων της χημείας είναι περιορισμένη και εξαρτάται από τηνυποκείμενη έννοια και το συνδυασμό των επιπέδων μεταξύ των οποίωνζητείται η μετάφραση. Τόσο οι μαθητές όσο και οι φοιτητές είχαν τηχαμηλότερη επίδοση στις μεταφράσεις των αναπαραστάσεων υδατικούδιαλύματος και χημικής αντίδρασης, ενώ το είδος της μετάφρασης που τουςδυσκόλεψε περισσότερο ήταν από το μικροσκοπικό στο συμβολικό επίπεδο.Σε πολλές περιπτώσεις οι μαθητές απομνημονεύουν τις συμβολικές και τιςμικροσκοπικές αναπαραστάσεις, χωρίς να είναι σε θέση να τις ερμηνεύουν, νατις συσχετίζουν με τις υποκείμενες έννοιες και να τις συνδέουν μεταξύ τους.Επίσης, παρατηρείται μεγάλη δυσκολία στην οπτικοποίηση της σωματιδιακήςφύσης της ύλης και στην κατασκευή μικροσκοπικών αναπαραστάσεων.