Ivan Grozev and the “New Cultural Race” in the Aesthetic Religious Project of Bulgarian ModernismThe aesthetic-religious views of Ivan Grozev, a Bulgarian writer, poet and spiritual awakener, combine various aspects whose unifying center is the mystical ability of man to reach God: the Christian idea of man’s aspiration for God; theosophical and Masonic conceptions; and elements of Hellenistic philosophy and mystery. In his articles and studies that he published in the journal Hyperion, Ivan Grozev promoted ideas about the poet as “a priest and a prophet”, his “worldly sacrifice”, and “the steps towards godly knowledge” (scientist, genius, mystic). As a true Theosophist, he contrasts his utilitarian times with the spiritual from past eras (reason vs. mysticism), affirming the idea of a “New Heaven” and a “New Cultural Race” for the devoted ones. The Bulgarian modern consciousness from the late 19th and early 20th century perceived such ideas as a new type of religion of the aesthetic, and at the same time as a new ethic of the creator (prophet, Übermensch in the sense of Nietzsche or Rudolf Steiner) as a necessity of spiritual creation of a new cultural race that abandons mercantilism for the sake of ideal values. Iwan Grozew i „nowa rasa kulturowa” w religijno-estetycznym projekcie bułgarskiego modernizmuPoglądy estetyczno-religijne Iwana Grozewa, bułgarskiego pisarza, poety, działacza na rzecz duchowego przebudzenia społeczeństwa, łączą aspekty chrześcijańskiej idei dążenia człowieka do Boga, koncepcje teozoficzne i masońskie, elementy hellenistycznej filozofii i misteriów, a ich wspólnym jądrem jest mistyczna zdolność człowieka, aby dotrzeć do Boga. W artykułach i studiach publikowanych na łamach czasopisma „Хиперион” Iwan Grozew propaguje idee dotyczące poety „kapłana i proroka” i jego „ziemskiej ofiary”, „kroków w kierunku boskiej wiedzy” (naukowiec, geniusz, mistyk); jako wyznawca teozofii, utylitarne czasy, w jakich żyje, przeciwstawia epokom duchowym z przeszłości (rozum przeciwko mistycyzmowi), potwierdzając ideę „nowego nieba” i „nowej rasy kulturowej” dla osób poświęconych. W bułgarskiej świadomości modernistycznej przełomu XIX i XX wieku takie idee postrzegane były jako nowy rodzaj religii estetycznej, a jednocześnie jako nowa etyka twórcy (proroka, nadczłowieka w rozumieniu Friedricha Nietzschego lub Rudolfa Steinera), pojęta jako konieczność duchowego stworzenia nowej rasy kulturowej, która odrzuca postawę merkantylną w imię wartości idealnych.
Ranciere’s Challenge for the Lithuanian Modern Art Histories: The Possibility of New Sensible Structures
