„Cмерти ведь — и дурак знает — нет, но есть разложение тканей”. Телесный аспект смерти в прозе Михаила Шишкина
“After all — even a fool knows — death does not exist, but there is a decomposition of tissues”: The corporeal aspect of death in the proseof Mikhail ShishkinThe dominant theme in Mikhail Shishkin’s fiction is death, presented as considerations about the finiteness of existence, dying of oneself and others, posthumous existence, and immortality. A significant issue is also the description of the dying process and the existence of corpse after death. The article presents the theme of dying and corpse in the novels: The Taking of Izmail, Maidenhair, The Light and the Dark and Shishkin’s short stories. In these works, there is a whole spectrum of thanatological motifs which can be categorized basing on the cause of death. Shishkin describes both death by natural causes and various forms of inflicting death criminal and ritual murders, executions, killing on the battlefield, suicides. His protagonists recognize that it is the body that makes human life limited in time and death itself is perceived not as a moment of death but an uninterrupted process. Shishkin presents the changing bodies of old and sick people. Moreover, he extensively describes corpses with striking naturalist attention to details.The corporeal aspect of death in Shishkin’s prose reveals a contemporary approach to the end of human life: on the one hand, the taboo of death is clear, on the other hand — fascination with corpse is visible in mass culture. Numerous images of dying and corpses in Shishkin’s fiction coexist with joyful themes affirming life, consequently, creating a vision of harmony in the world.„Przecież śmierci — nawet głupi wie — nie ma, ale jest rozkład tkanek”. Cielesny aspekt śmierci w prozie Michaiła SzyszkinaW twórczości Michaiła Szyszkina dominującym tematem jest śmierć, prezentowana jako rozważania o skończoności egzystencji, umieraniu swoim i innego, istnieniu pośmiertnym, nieśmiertelności. Wiele miejsca zajmuje też opis procesu umierania ciała i jego istnienia po śmierci. W artykule przedstawiono obraz umierającego i martwego ciała w powieściach: Zdobycie twierdzy Izmaił, Włos Wenery i Nie dochodzą tylko listy nienapisane oraz w opowiadaniach. W utworach tych występuje całe spektrum motywów tanatologicznych, które można wyodrębnić na podstawie przyczyny śmierci. Szyszkin opisuje zarówno śmierć naturalną, jak i różne formy zadawania śmierci zabójstwa kryminalne i rytualne, egzekucje, zabijanie na polu walki, samobójstwa. Bohaterowie jego utworów dostrzegają, że to ciało sprawia, iż życie człowieka jest ograniczone w czasie, a samą śmierć postrzegają nie jako moment zgonu, a nieprzerwany proces. Pisarz przedstawia także zmieniające się ciała ludzi starych i chorych. Wiele miejsca poświęca też opisom martwych ciał, przy czym uderza w nich naturalistyczna detalizacja. Cielesny aspekt śmierci w prozie Szyszkina ujawnia współczesne podejście do zakończenia życia ludzkiego: z jednej strony wyraźna jest tabuizacja śmierci, z drugiej — fascynacja martwym ciałem, widoczna w kulturze masowej. Liczne obrazy umierania i trupów pozostają w utworach pisarza w równowadze z elementami radosnymi, afirmującymi życie, tworząc z nimi wizję harmonii w świecie.
