Sanayileşme ile başlayan ve kırdan şehre yönelen göçe paralel olarak ortaya çıkan şehirleşme, beton, cam ve asfaltın çerçevelediği gri bir hayat tarzını insanlara dayatmaktadır. Kendisi ya da bir nesil öncesi köylerden gelmiş olan insanlar, tabiat özlemlerini evlerinde yetiştirdikleri çeşitli bitkiler ve hayvanlarla gidermeye çalışmaktadırlar. Aynı olgu hızlı ve çarpık bir şehirleşme serüveni yaşayan Türkiye’de de kendini göstermektedir. Farklı olma isteği, görüntülü ve basılı yayınların giderek artan tesiri ve pazarlama kanallarının etkin çalışması gibi sebeplerle, bilinen yerli hayvan ve bitki türlerinin yerini alışılmışın dışında ve başka coğrafyalara ait canlılar almıştır. Son yıllarda bu canlılara yönelmiş olan yoğun talebin; bu ürünlerin ithalâtını, üretimini ve perakende satışlarını artırması, bu canlıların çevre açısından tehlikeli olma riskini de artırmaktadır. Başta biyolojik çeşitlilik olmak üzere, insan faaliyetlerini ve sağlığını etkileyen ve kendi anavatanları dışında yayılan bu canlılar, istilâcı yabancı türler (İYT) olarak adlandırılmaktadır. Evlerde beslenen hayvanlar ve bitkiler, ya kaçmak suretiyle ya da çeşitli sebeplerle ev şartlarında bakımlarının yapılamadığı durumlarda acıma hissi ile tabiata salınarak bulaştırılmaktadır. Bazı ülkelerde bu konularda kanunî düzenlemeler ve üretici ve ithalâtçıların gönüllü uygulamaları için prensipler hazırlanmıştır ve hazırlanmaktadır. Ülkemizdeki karantina uygulamaları da dâhil bu konuda yeterli bir kanunî alt yapı mevcut değildir. Bu türlerle mücadele için öncelikle muhtemel olumsuzluklarının ülkemiz ölçeğinde de belirlenmesi ve sıradan bir vatandaştan politika üreticilerine kadar bütün kesimlerde farkındalık yaratılmasına ihtiyaç vardır. Bu çalışmada ikincil veriler ve bilgiler kullanılmak suretiyle söz konusu tehdidin büyüklüğüne ve önemine dikkat çekilmektedir. The Negative Effects Of Imported Ornamentals And Pets On Environment Ornamentals improve environment outdoor and contribute our health, prospect and creativity indoor. Open areas and green corners that are planned well have positive impact on cities and their dwellers. Pets and companion animals have important role as friend of human, which can create a special atmosphere for owner, increase social life and help education of kids. Urbanization which has occurred in parallel to migration from rural areas to cities with industrialization era imposed a grey life style surrounded with concrete, glass and pavement. A person who is emigrated from villages himself or his parents tried to fulfill his desire of nature via growing ornamentals and having pets. Turkey has experienced the same cases. Due to the desire of being different, increasing effect of media, and effective marketing technique, new exotic ornamentals and pets have replaced usual common ones. Rising demand to the exotic plants and animals increased import, production, and retail marketing, which can increase the risk on environment due to these creatures. Those species that live in other places than their origins and have negative effect on biodiversity, human activities or health are described as invasive alien species (IAS). Ornamentals and pets escape to wild or release to wild, which can become IAS. There are legal documents and code of conducts in some countries. Unfortunately there are no legal documents enough including quarantine on IAS in Turkey. In order to control IAS, the impact of IAS should be determined nationwide and awareness should be created from policy makers to ordinary citizens. Getting attention on importance and magnitude of IAS problem caused by ornamental plants and animals by using second hand data was aimed in this paper.
Beyond the Pandemic: COVID-19 Pandemic Changed the Face of Life
