Artykuł przedstawia problematykę homoseksualizmu na tle wybranych teorii kryminologiczno-socjologicznych. W pierwszej części ukazano
funkcjonowanie mniejszości seksualnych
na tle teorii zachowań dewiacyjnych.
Realizacja popędu homoseksualnego
może czasami naruszać zarówno przyjęte normy moralne, jak i prawne w danej
społeczności. Są to tzw. zachowania dewiacyjne uznane za szkodliwe w aspekcie moralnym i obyczajowym. W ocenie
opinii społecznej kultury dominującej takim zachowaniem może być właśnie homoseksualizm. Fenomenologię i etiologię
tego rodzaju zachowań próbują zgłębić
i wyjaśnić różne teorie socjologiczno-kryminologiczne, m.in. teoria naznaczenia
społecznego. U homoseksualistów poddanych procesowi stygmatyzacji może
wytworzyć się negatywny obraz samego
siebie (ang. negative self-image), mający
duży wpływ na ich przyszłe aspołeczne
zachowanie. Źródłem dewiacji mogą być
więc determinanty sytuacyjne lub kulturowe oraz dążenie do ukształtowania
własnej tożsamości i stres psychiczny,
ale również uleganie normom subkultury
uważanej za dewiacyjną.
W drugiej części scharakteryzowano homoseksualizm w aspekcie tzw.
dewiacji pozytywnej, czyli aprobowanej przez grupę społeczną, której teoria naznaczenia społecznego nie określa. W kategoriach dewiacji pozytywnej
można rozpatrywać obecną działalność
organizacji gejowskich w Polsce stawiających sobie m.in. za cel szerzenie tolerancji wobec mniejszości seksualnych,
kreowanie pozytywnego wizerunku geja
i lesbijki w społeczeństwie oraz konsolidację środowiska homoseksualnego,
a także prowadzenie w szerokim zakresie działalności prewencyjnej, informacyjnej i populizatorskiej. Cechą dewiacji
Keywords: homosexuality,
criminology, sociology, deviation,
subculture, the dominant culture, the
confl ict of cultures
Summary: The article presents the
problematic aspects of the homosexuality arising in connection with chosen
criminological and sociological theories.
In the fi rst part one showed the functioning of sexual minorities against the
background of the theory of deviation
behaviour. The realization of the homosexual urge can sometimes violate
accepted moral norms as well as legal
norms existing in the community. This
is called deviation behaviour and is
harmful in the moral aspect. The homosexuality can be perceived as such
behaviour in the evaluation of the dominant social culture opinion. Some sociological and criminological theories, for
example the theory of social marking, try
to deepen the phenomenology and the
etiology of this kind of behaviour. These
homosexuals who are socially marked
may form the negative self-image which
has a large impact on their future social behaviour. Thus the source of the
deviation can be situational or cultural
determinants as well as the aspiration
to form their own identity and the psychical stress but also the compliance to
standards of the subculture considered
that is deviation.
In the second part one characterized the homosexuality in the aspect
so-called the positive deviation that is
approved by the social group whose
theory of social marking does not determine. The present activity of gay organizations in Poland which purpose is the
propagation of the tolerance towards
sexual minorities, creating of the positive image of gays and lesbians in the
society and the unifi cation of homosexuals and also conducting the preventive
and informational activities, may be
considered as positive deviation. However, the unselfi sh character of the mo-
Nr 1(121) Homoseksualizm w aspekcie wybranych teorii… 105
pozytywnej powinien być jednak nieegoistyczny charakter motywacji działań
nonkonformistycznych wykraczających
poza granice tolerancji lub obojętności
społecznej oraz dążenie do prospołecznie
ukierunkowanego przezwyciężenia sytuacji anomii społecznej. W przeciwieństwie do konformizmu nonkonformizm
nie cieszy się popularnością w sytuacji
tego rodzaju zachowań. Obecnie homoseksualizm jest traktowany jako normalna orientacja płciowa w tzw. kulturze
zachodniej i nie jest uznawany za dewiację społeczną. Wiele środowisk traktuje
jednak homoseksualizm jako aberrację
z biologicznego punktu widzenia.
Trzecia część artykułu omawia problem funkcjonowania mniejszości seksualnej na tle teorii konfl iktu kultur.
Społeczeństwo stanowi konglomerat
różnych kultur, grup i stylów życia
oraz uznawanych wartości nadrzędnych, przy czym jedna z tych podkultur
może być dominująca lub nie. Implikuje to traktowanie określonych zachowań
jako dewiacyjnych albo nakazanych,
względnie tolerowanych w zależności
od rodzaju kultury i grupy społecznej.
Podkultura homoseksualna domagająca się pewnych praw, a przede wszystkim równego we wszystkim traktowania zgodnie z zasadą konstytucyjną
określoną w art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wnosi do kultury dominującej sprzeczne z nią normy
zachowania, wzory i wartości, które nie
są pożądane, ale mogą być tolerowane,
o ile nie naruszają dóbr chronionych
przez prawo. Domaganie się przez homoseksualistów akceptacji i tolerancji
jest obecnie odbierane jako słuszne wobec norm konstytucyjnych, jednak bardzo kontrowersyjne wydają się żądania
uznania instytucji małżeństwa i adopcji dzieci, bowiem uderza to w istniejący
dotychczas porządek moralny i społeczny, co nie jest jeszcze w Polsce i w większości państw na świecie akceptowane.