FRANSA YARI-BAŞKANLIK HÜKÜMET
SİSTEMİ
Özet: Hükümet sistemlerinin sınıflandırılmasında kullanılan başlıca ölçüt, yasama ve yürütmenin birbirleri ile olan ilişkisidir. Gayet bu kuvvetler katı bir biçimde birbirlerinden ayrılıyorlarsa başkanlık sisteminden, yumuşak biçimde ayrılıyorlarsa parlamenter sistemden söz edilir. Fransa bir Yarı-Başkanlık Hükümet sistemin örneğidir. Hükümet parlamentodan doğmaz ama parlamento hükümeti görevden alabilir. Bazı yazarlar Fransız politik sistemini “süper başkanlık sistemi” olarak tanımlar. Cumhurbaşkanı, başkanlık sistemindeki başbakandan daha çok yetkiye sahiptir. Halk tarafından seçilen ve önemli yetkileri haiz bir başkan ile parlamentoya bağımlı bir başbakandan oluşan ve genellikle "yan-başkanlık" (semi-presidential) ya da son dönemde ortaya atılan yeni bir formülasyonla "başbakanlı-başkanlık" denilir. Anahtar kelimeler: Hükümet sistem, Fransa, Yarı-Başkanlık, Cumhurbaşkan, Anayasa, Yürütme, Yasama, Parlamento, Senato, Başkanlık. Abstract: The main criterion used in the classification of government systems is the relationship between legislative and executive. It is quite possible to talk about the presidential system if these forces are strictly separated, and It is the parliamentary system if they are separated softly between each other. France is an example of a Semi- Presidential Government system. The government is not powered by parliament, but parliament can dismiss the government in the same time. Some authors define the French political system as a "super presidential system." The president has more powers than the prime minister in the presidential system. A "semi-presidential" government system usually composed of a chairman elected by the people and having a significant mandate and a prime minister dependent on parliament. Key words: Government , France, Semi-Presidency, President, Constitution, Executive, Legislative, Parliament, Senate, Presidency. Аннотация: Мамлекеттик системасынын жашыруун үчүн пайдаланылуучу негизги критерийи мыйзам чыгаруу жана аткаруу бутактарынын ортосундагы байланыш болуп саналат. Эгерде укуктары так бөлүнгөн болсо президенттик башкаруу системасы, ал эми бул ыйгарым укуктарына жумшак бөлүү таандык болгон учурда президенттик башкаруу системасын тууралуу сөз кылуу мүмкүн эмес. Франция бир аралаш башкаруу системасынын бир мисалы болуп саналат. Өкмөт ыйгарым укуктарын парламент тарабынан албайт, бирок парламент өкмөттү таркатууга укугу бар болот. Айрым изилдөөчүүлөрдүн ою бойунча Француз башкаруу системасында өкмөт башчысы президенттик башкаруу системасында премьер-министрдин укутарына карагандан көп ыйгарым укуктарга ээ болот, Түйүндүү сөздөр: Мамлекеттик Башкаруу Системасы, Франция, Аралаш Башкаруу Система, Президент, Конституция, Аткаруу бийлиги, Мыйзам чыгаруу Билиги, Парламент, Сенат, Президенттик республика.