HPV Vaccination: Polish-Language Facebook Discourse Analysis

Social media platforms are widely used for spreading vaccine-related information. The objectives of this paper are to characterize Polish-language human papillomavirus (HPV) vaccination discourse on Facebook and to trace the possible influence of the COVID-19 pandemic on changes in the HPV vaccination debate. A quantitative and qualitative analysis was carried out based on data collected with a tool for internet monitoring and social media analysis. We found that the discourse about HPV vaccination bearing negative sentiment is centralized. There are leaders whose posts generate the bulk of anti-vaccine traffic and who possess relatively greater capability to influence recipients’ opinions. At the beginning of the COVID-19 pandemic vaccination debate intensified, but there is no unequivocal evidence to suggest that interest in the HPV vaccination topic changed.

Dziedzictwo dawnej Rzeczypospolitej w języku pierwszego polskiego przekładu poematu „Metai” Kristijonasa Donelaitisa

The author analysed the language of the first Polish translation of the eighteenth-century poem “Metai” [The Seasons] by Kristijonas Donelaitis, a Lithuanian Lutheran pastor. The translation was made in 1933 by a socialist activist and close associate of Józef Piłsudski, Kazimierz Pietkiewicz. The analysis showed that the language of the translation is peculiar. On the one hand, this peculiarity consists in refraining from archaizing the translation and the use of elements that are close to the translator’s style of social-political journalism (e.g., dorobkiewicz [vulgarian], feministka [feminist]), on the other hand, the presence at all levels of language of peculiarities characteristic for Kresy Polish language in both its territorial variations. These are generally old features of common Polish, the retention of which in the eastern areas of the Polish Rzeczpospolita was supported by the influence of substrate languages, later also Russian, or by borrowing. This layer was natural in the language of the translator, born in Ukraine, who spent part of his life in Vilnius, some in exile in Russia. This is the colourful linguistic heritage of the former Republic of Poland.

Deminutywność, symilatywność i tautologia słowotwórcza w języku doby średniopolskiej (na materiale ze słownika M.A. Troca)

W tekście podejmowana jest problematyka ograniczeń procesu kategoryzacji klas derywatów deminutywnych oraz symilatywnych w dobie średniopolskiej. Celem opracowania było wskazanie potencjalnych przyczyn blokowania procesów kategoryzacyjnych klas historycznych deminutywów oraz symilatywów. W zakresie metodologii i ustaleń terminologicznych wykorzystano osiągnięcia tzw. „katowickiej szkoły słowotwórstwa historycznego”. Głównym źródłem materiału leksykalnego stał się trójjęzyczny dykcjonarz M.A. Troca z 1764 roku (jego III tom, z polszczyzną jako językiem wyjściowym). Świadomość lingwistyczna autora tego słownika, przejawiająca się w sposobie organizacji wyrażeń hasłowych oraz doboru ekwiwalentów wraz z definicjami, rzuciła nowe światło na sposób identyfikowania kategorii deminutywów, symilatywów, a także formacji tautologicznych przez dawnych użytkowników języka. Okazało się, że w drugiej połowie XVIII wieku żadna z tych klas nie wykrystalizowała swoich dominant, zaś czynnikiem, który mógł podtrzymywać ten stan, była obecność w języku znacznej liczby derywatów tautologicznych względem podstawy, budowanych z udziałem wielofunkcyjnych formantów z podstawowymi sufiksalnymi spółgłoskami -k- i -c-. Diminutivity, similativity and word-formation tautology in Middle Polish (illustrated with data from M.A. Troc’s Dictionary) Summary: The text deals with the limitations of the categorization process of the classes of diminutive and similative derivatives in Middle Polish. The aim of the study was to identify the potential reasons for the blocking of the categorization processes of the historical classes of diminutives and similatives. The methodology and terminology used in the paper follows the achievements of the so-called “Katowice school of historical word-formation”. The 1764 trilingual dictionary by M.A. Troc (Volume 3, with Polish as the input language) was the main source of lexical material. Based on the analysis of the presented material, one can conclude that the linguistic awareness of the lexicographer, manifested through the organization of dictionary entries and the choice of foreign equivalents and their definitions, may shed a new light on the categorical system of historical derivatives. In lack of sufficient Polish-language contexts, the translational character of lexicographic sources lets us gain information about the semantic and stylistic value of Polish lexical units on the basis of their foreign equivalents or their foreign-language definitions provided by dictionaries. The category of diminutive names in the second half of the 18th century did not yet crystallize its dominants, and the class of similative names had a similar formal and semantic status. Both classes constituted products of sets that contained derivative units, assuming a diminishing or similative function. The factor that inhibited the process of the crystallization of the dominants in the mentioned classes was the extremely high level of word-formation tautology, which did not allow language users to identify the real functions of multifunctional formants with the basic consonants -k- and -c-.

Mowa niezależna wprowadzana przez iże w staropolskich apokryfach. Perspektywa źródłowa

W polszczyźnie średniowiecznej widoczny jest pewien etap pośredni w procesie kształtowania się mowy zależnej. W tekstach pojawiają się konstrukcje mieszane, w których spójnik że (iż/iże) wyrażający relację podrzędną, typowy dla wprowadzania mowy zależnej, wprowadza mowę niezależną. W artykule analizuję relację tych konstrukcji do źródeł łacińskich na przykładzie staropolskich apokryfów. Pojawiają się często tam, gdzie w danym miejscu w tekście źródłowych obecne były konstrukcje obce językowi polskiemu, jak ACI, a także gdy przytoczenie w źródle było wprowadzone przez quia, które mogło wprowadzać mowę zależną i niezależną lub być częścią samego przytoczenia jako partykuła. Konstrukcje mieszane pojawiają się też tam, gdzie granica kompilacji przebiegała właśnie w miejscu wprowadzania przytoczenia. Problemem dla staropolskich autorów było też przenikanie się poziomów fabuły i rzeczywistości pozafabularnej. Direct speech introduced by iże in Old Polish apocrypha. A source perspective Summary: An intermediate stage of the formation of reported speech can be observed in the Old Polish period. Polish medieval texts include mixed constructions in which the conjunction że (iż/iże), expressing a subordinate relation and typically introducing reported speech, introduces direct speech. Using Old Polish ROBIŃSKAapocrypha as the source of data, the paper examines the relation between these constructions and Latin sources. The analysed constructions often appear in places where in the source text there were constructions unknown to the Polish language, such as Accusativus cum infinitivo, or where the quotation in the source text was introduced by a quia that could introduce indirect and indirect speech or be, as a particle, part of the quotation itself. Mixed constructs also appear in places where the compilation boundary coincides with the introduction of a quotation. Another problem for Old Polish authors was the overlapping of the levels of the plot and the nonfiction reality.

„Sierp”, „Młot”, „Trybuna Radziecka”: tytuły polskojęzycznej prasy wydawanej w międzywojennym ZSRR

Sierp (The Sickle), Młot (The Hammer), Trybuna Radziecka (The Soviet Tribune): Titles of the Polish-Language Press Published in the Interwar USSRThis study is devoted to the titles of newspapers and magazines published in Polish in the USSR in 1918–1939. These periodicals are a reflection of a unique period – they were issued during the first decades after the 1917 revolution, under the conditions of state monopoly on information. The titles of newspapers and magazines had to conform to the single party line and ideology enforced in the USSR. The vocabulary used in the titles under scrutiny is discussed in the context of the features of Russian political propaganda at the time, as well as those of the Polish-language propaganda created on its basis. „Sierp”, „Młot”, „Trybuna Radziecka”: tytuły polskojęzycznej prasy wydawanej w międzywojennym ZSRRPrzedmiotem badania są tytuły gazet i czasopism publikowanych w języku polskim w latach 1918–1939 na terenie ZSRR. Periodyki te stanowią świadectwo szczególnej epoki – ukazywały się w pierwszych dekadach po rewolucji 1917 roku w warunkach państwowego monopolu informacyjnego. Tytuły gazet i czasopism zostały dostosowane do jednej linii politycznej i ideologicznej obowiązującej w ZSRR. Słownictwo wykorzystane w badanych tytułach prasowych zostało omówione na tle właściwości ówczesnej rosyjskiej propagandy politycznej i kształtującej się na jej wzór propagandy polskojęzycznej.

O polszczyźnie i wielojęzyczności społeczności polskiej w Łatgalii

On the Polish Language and the Multilingualism of the Polish Community in LatgaleReview Kristīne Kuņicka, Polacy i język polski w Łatgalii / Poļi un poļu valoda Latgalē [Poles and the Polish Language in Latgale], Daugavpils: Latgales Reklāma, 2020, 263 pp.This article is a review of Kristīne Kuņicka’s Polacy i język polski w Łatgalii / Poļi un poļu valoda Latgalē [Poles and the Polish Language in Latgale]. The author discusses the contemporary sociolinguistic situation of the Polish minority in Latgale, Latvia. An important aspect of the book is that it takes into consideration the Polish language of the young generation of Poles in the region. O polszczyźnie i wielojęzyczności społeczności polskiej w ŁatgaliiRecenzjaKristīne Kuņicka, Polacy i język polski w Łatgalii / Poļi un poļu valoda Latgalē, Daugavpils: Latgales Reklāma, 2020, 263 ss.Tekst O polszczyźnie i wielojęzyczności społeczności polskiej w Łatgalii jest recenzją książki Kristīne Kuņickiej Polacy i język polski w Łatgalii / Poļi un poļu valoda Latgalē. Autorka omawia współczesną sytuację socjolingwistyczną mniejszości polskiej w Łatgalii na Łotwie. Szczególnym walorem książki jest uwzględnienie polszczyzny młodego pokolenia Polaków w Łatgalii.

Dawna rozkosz – o rozumieniu i wartościowaniu pojęcia na podstawie użyć leksemu rozkosz

The Historical rozkosz (pleasure, delight): On the Understanding and Evaluation of the Concept on the Basis of the Use of the Lexeme rozkosz SummaryThis article is devoted to the reconstruction of the manner of understand­ing and evaluation of the concept rozkosz (pleasure, delight) in the Old, Middle and subsequent periods of the development of the Polish language, until the early twentieth century, when the modern understanding of this concept was established. The analysis focuses on the contextual uses of the lexeme rozkosz and reveals the dichotomous nature of the early concept: from the Old Polish period until the breakthrough of the Enlightenment there was the rozkosz duchowa (spiritual delight), motivated in a religious way and evaluated positively, and the rozkosz cielesna (carnal, sensual pleasure), reduced to sin and burdened with a negative evaluation. From the Renaissance period the concept slowly expanded to cover various spheres of life, and after the break­through period of the Enlightenment it became more marked: rozkosz came to refer to the social, aesthetic and intellectual sphere and it began to lose its religious basis. This process was accompanied by the decline of the evaluation and the dichotomy of the concept. Dawna rozkosz – o rozumieniu i wartościowaniu pojęcia na podstawie użyć leksemu rozkosz StreszczenieArtykuł poświęcony jest rekonstrukcji sposobu pojmowania i wartościo­wania pojęcia rozkosz w dobie staro- i średniopolskiej i później, do początków XX w., kiedy ustaliło się jego współczesne rozumienie. Analiza skupia się na kontekstowych użyciach leksemu rozkosz. Ujawniła ona dychotomiczny charakter dawnego pojęcia – od staropolszczyzny aż do przełomu oświecenio­wego istniała rozkosz duchowa – motywowana religijnie i wartościowana pozytywnie oraz rozkosz cielesna, zmysłowa, sprowadzana do grzechu i obarczona negatywną oceną. Od renesansu pojęcie powoli rozszerzało się na różne sfery życia, co po przełomie oświeceniowym stało się wyraźniej­sze – rozkosz zaczęła dotyczyć sfery społecznej, estetycznej, intelektualnej i traciła umocowanie religijne – wraz z tym procesem zanika wartościowanie i dychotomia pojęcia.

Dawne polskie intensyfikatory wywodzące się od staroczeskiego "přieliš"

Historical Polish Intensifiers Derived from the Old Czech přieliš This article is devoted to a historical-linguistic analysis of the equivalents of the Old Czech přieliš in historical Polish: the words bezlisz, brzezlisz, przelisz, przezlisz and przylisz. The study refers to key findings of researchers about these words, their origins and meaning. On the basis of analysis of linguistic material the author formulates conclusions about word-formation of the equivalents of přieliš in Polish, their frequency in monuments of Polish literature from the Old Polish period to the end of the sixteenth century, their meaning and status in Polish, as well as presumable causes of their disappearance from the language. The paper presents examples that confirm their functioning in monuments of the Polish language, such as Biblia królowej Zofii [Queen Sophia’s Bible] from the mid-fifteenth century and Biblia Jana Leopolity [John Leopolita’s Bible] from 1561, as well as in dictionaries of Polish. The study also considers information about Old Czech and compares parallel verses of Polish and Czech Bible translations. Dawne polskie intensyfikatory wywodzące się od staroczeskiego přieliš Artykuł poświęcony jest historycznojęzykowej analizie odpowiedników staroczeskiego přieliš, czyli wyrazów bezlisz, brzezlisz, przelisz, przezlisz i przy­lisz w dawnej polszczyźnie. Autorka przytacza najważniejsze opinie badaczy o wymienionych wyrazach, ich pochodzeniu i znaczeniu. Na podstawie ana­lizy materiału językowego formułuje wnioski dotyczące budowy słowotwór­czej staroczeskich odpowiedników přieliš w języku polskim, ich frekwencji w zabytkach literatury polskiej od staropolszczyzny do końca XVI w., znaczenia i statusu tych wyrazów w polszczyźnie, a także przypuszczalnych przyczyn ich zaniku. W artykule przedstawiono przykłady potwierdzające funkcjonowanie wspomnianych wyrazów zarówno w zabytkach języka polskiego m.in. w Biblii królowej Zofii z połowy XV w. i Biblii Jana Leopolity z 1561 r., jak i w słowni­kach języka polskiego. Ponadto autorka przywołuje informacje o staroczeskim i porównuje równoległe wersety przekładów Biblii na język polski i czeski.

Współczesna sytuacja na Grodzieńszczyźnie w ujęciu socjolingwistycznym

The Contemporary Situation in the Grodno Region in a Sociolinguistic PerspectiveReview Katarzyna Konczewska, Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie [Poles and the Polish Language in the Grodno Region], Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, 2021, 192 pp.This article is a review of Katarzyna Konczewska’s study entitled Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie [Poles and the Polish Language in the Grodno Region]. The study discusses the history and geographical extent of the area under consideration as well as the sociolinguistic situation and the functional distribution of the Polish language in the region. The author also presents a list of features of North Borderland Polish in the collected texts, published sources – the novels of Eliza Orzeszkowa (Nad Niemnem [On the Niemen], Cham [The Peasant], Dziurdziowie [The Dziurdzia Family]), the prose of Aleksander Jurewicz, and books published in Polish in Belarus – and analyses the language of Polish tombstone inscriptions. It is worth noting that the publication includes a number of tables, full colour charts, maps and photos. The study is an important contribution to the literature on the functioning of the Polish language in Belarus. Współczesna sytuacja na Grodzieńszczyźnie w ujęciu socjolingwistycznymRecenzjaKatarzyna Konczewska, Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie, Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, 2021, 192 ss.Artykuł jest recenzją książki Katarzyny Konczewskiej pt. Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie. Autorka omawia w niej historię, zasięg geograficzny badanego obszaru, sytuację socjolingwistyczną oraz dystrybucję funkcjonalną języka polskiego. Przedstawia także wykaz cech polszczyzny północnokresowej w zgromadzonych tekstach, źródłach publikowanych – w powieściach Elizy Orzeszkowej (Nad Niemnem, Cham, Dziurdziowie), w prozie Aleksandra Jurewicza, białoruskich polskojęzycznych publikacjach książkowych. Analizuje też język polskich inskrypcji nagrobnych. Na uwagę zasługuje szata graficzna publikacji – tabele, kolorowe wykresy, mapy i zdjęcia. Książka jest ważnym uzupełnieniem literatury na temat funkcjonowania języka polskiego na Białorusi.